Ολόκληρο το άρθρο του Φιλίπ Λεγκρέν με τίτλο «Καταργήστε τη δικτατορία της ΕΚΤ!» και υπότιτλο «Η ΕΚΤ έχει προ πολλού υπερβεί τη δικαιοδοσία της ως φύλακας της οικονομικής σταθερότητας. Και η αντίδραση καταφθάνει»:
«Καταργήστε τη δικτατορία της ΕΚΤ!» φώναξε η Τζοζεφίν Γουίτ καθώς ορμούσε στο βήμα απ’ όπου ο Μάριο Ντράγκι έδινε συνέντευξη Τύπου στις 15 Απριλίου, και τον έραινε με κομφετί. Αν και το «μανιφέστο» της μοναχικής διαδηλώτριας ήταν μπερδεμένο, ωστόσο ανέδειξε ένα πραγματικό ζήτημα: η ΕΚΤ είναι η πλέον ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα του πλανήτη και καταχράται την τεράστια, μη υποκείμενη σε λογοδοσία δύναμή της, συμπεριφερόμενη με έναν ασύστολα πολιτικο τρόπο σε ζητήματα που κείτονται μακράν εκτός της αποστολής της που αφορά στη νομισματική πολιτική. Χρειάζεται να τη βάλει κάποιος ξανά στη θέση της.
Η δύναμη της ΕΚΤ είναι μοναδική. Άλλες, λειτουργικά ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες είναι τελικά υποκείμενες σε εκλεγμένες κυβερνήσεις. Ενώ οι αξιωματούχοι των υπουργείων Οικονομικών δεν εμπλέκονται στην καθημερινή εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής, είναι αδιανόητο ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα αρνούνταν να αγοράσει κρατικά ομόλογα σε μια κρίση, αν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση το απαιτούσε. Αλλά η μη εκλεγμένη ΕΚΤ δεν έχει πολιτικό προϊστάμενο. Δεν υπάρχει κυβέρνηση Ευρωζώνης. Η κεντρική τράπεζα «ίπταται» πάνω από 19 εθνικές, έχοντας κατά τι στραμμένη την προσοχή της στο Βερολίνο, αλλά αρνούμενη να συνεργαστεί με το Eurogroup – τη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. Καθώς ο πανικός κατέλαβε την ευρωζώνη από το 2010 κα εξής, η Φρανκφούρτη (η έδρα της ΕΚΤ) αγνόησε εκκλήσεις να «κάνει ό,τι είναι δυνατόν» για να δαμάσει τη φυγή κρατικών χρεογράφων κάποιων χωρών – μέχρι που, τελικά, τον Ιούλιο του 2012, ο Ντράγκι πρόφερε τη μαγική φράση και οι επενδυτές τον πήραν κατά λέξη.
Η υπερβολική ανεξαρτησία της ΕΚΤ συνδέεται με τη συνθήκη της ΕΕ, που μπορεί να τροποποιηθεί μόνο εάν και οι 28 κυβερνήσεις και κοινοβούλια των κρατών-μελών και, σε κάποιες χώρες, με δημοψηφίσματα, συμφωνήσουν. Σαν απόλυτος μονάρχης, είναι επιπλέον «μπολιασμένη» με ένα γερμανόπνευστο πολιτικό ταμπού όσον αφορά στην αμφισβήτηση των ανεξάρτητων ενεργειών και δυνάμεών της, ωσάν να ήταν έγκλημα προδοσίας. Τέτοια εξαιρετική δύναμη στα χέρια μη εκλεγμένων αξιωματούχων προϋποθέτει κατάλληλη λογοδοσία, ωστόσο η ΕΚΤ σχεδιάζει μόνο διάλογο με μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, στα οποία παρέχει ανεπαρκή πληροφόρηση για να ελέγξει εξονυχιστικά τις δραστηριότητές τους. Ούτε μπορεί το Ευρωκοινοβούλιο να επιβάλλει κυρώσεις στους αξιωματούχους της ΕΚΤ για το ότι απέτυχαν να κάνουν το καθήκον τους ή για κατάχρηση εξουσίας.
Τουλάχιστον, ανεξάρτητες και μη υποκείμενες σε λογοδοσία κεντρικές τράπεζες όφειλαν να «περιοριστούν στο πλέξιμό τους», όπως είχε πει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup Ουίλεμ Μπούιτερ. Ωστόσο, η ΕΚΤ «κουνά το δάχτυλο», εκφοβίζει, ακόμα και υπαγορεύει στις κυβερνήσεις ντιρεκτίβες για ζητήματα έξω από τη δικαιοδοσία της, αντιτιθέμενη, αξιοσημείωτα, στην αναδιάρθρωση του χρέους και απαιτώντας δημοσιονομική σταθεροποίηση και δομικές μεταρρυθμίσεις. Για να πετύχει τον στόχο της, έχει ακόμα και απειλήσει να αποστερήσει τους Έλληνες και τους Ιρλανδούς –και, κατ’ επέκταση, κι άλλους- από το δικαίωμά τους να χρησιμοποιούν το δικό τους νόμισμα, το ευρώ, σαν νόμιμο χρήμα.
Το κακό ξεκίνησε από τον προκάτοχο του Ντράγκι, τον Ζαν Κλοντ Τρισέ. Ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας πολέμησε με νύχια και με δόντια να αποτρέψει την αναδιάρθρωση ενός αναξιόχρεου ελληνικού χρέους το 2010, που θα είχε ως συνέπεια μεγάλες ζημίες για τις γαλλικές τράπεζες. Για να καταστήσει αξιόπιστο το ανεδαφικό επιχείρημα ότι η Ελλάδα απλώς περνούσε μια φάση παροδικών δυσκολιών, η ΕΚΤ ξεκίνησε να αγοράζει ελληνικά ομόλογα. Για να δώσει στη Φρανκφούρτη έναν περαιτέρω λόγο να αντιταχθεί στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους του 2012 – και η απειλή της ΕΚΤ να προκαλέσει χάος στην ευρωζώνη εάν δεν υπάκουαν στις ντιρεκτίβες της, περιόρισαν την ελάφρυνση του χρέους που δέχθηκε η Αθήνα, όπως εξήγησα λεπτομερώς στο βιβλίο μου «Ευρωπαϊκή Άνοιξη». Τόσο ο Τρισέ, όσο και ο Ντράγκι, έχουν απειλήσει να βγάλουν την Ελλάδα από το ευρώ αν χρεοκοπούσε. Τώρα, η κατοχή ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ συνιστά περαιτέρων εμπόδιο σε μια ελάφρυνση χρέους που χρειάζεται η Ελλάδα. Η Φρανκφούρτη επίσης συμπιέζει τις ελληνικές τράπεζες για να πιέσουν την ελληνική κυβέρνηση να συναινέσει με τις απαιτήσεις των δανειστών της ευρωζώνης, με τρόπο απροκάλυπτα πολιτικό.
Η αντιμετώπιση του Τρισέ σε ένα ακόμα θύμα της κρίσης, την Ιρλανδία, ήταν εξίσου εξοργιστική. Τον Νοέμβριο του 2010, απείλησε να κόψει την πρόσβαση των ιρλανδικών τραπεζών στη χρηματοδότηση της ΕΚΤ –κάτι το οποίο θα είχε οδηγήσει την Ιρλανδία έξω από το ευρώ- εκτός αν η κυβέρνηση αιτούνταν για δάνειο από την ΕΕ και το ΔΝΤ, διέσωζε τους πιστωτές (συχνά, Γερμανούς) των τραπεζών και εφάρμοζε μεταρρυθμίσεις δημοσιονομικής αυστηρότητας.
Αυτή η κατάχρηση εξουσίας συσσώρευσε στους Ιρλανδούς φορολογουμένους 64 δισ. ευρώ σε χρέη τραπεζών – 14.000 ευρώ για κάθε πολίτη στην Ιρλανδία.
Ανεξάρτητα από την αξία της δημοσιονομικής σταθεροποίησης και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, δεν είναι ο ρόλος των μη εκλεγμένων κεντρικών τραπεζιτών να το απαιτήσουν – πόσο μάλλον να τα υπαγορεύσουν. Ωστόσο, οι αξιωματούχοι του ΕΚΤ το κάνουν συχνά. Ο Τρισέ επανειλημμένα ασπάστηκε τη λιτότητα, ισχυριζόμενος (ψευδώς) ότι θα ήταν επεκτατική. Μέχρι που άλλαξε «γραμμή», στο Τζάκσον Χόουλ, τον περασμένο Αύγουστο, και ο Ντράγκι, επίσης, απαιτούσε από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης να σφίξουν τα ζωνάρια. Ο πρόεδρος της γερμανικής Bundesbank, Γενς Βάιντμαν, συχνά υποδεικνύει στις ξένες κυβερνήσεις, ειδικά της Γαλλίας, τι πρέπει να κάνουν. Εάν, όμως, οι Γάλλοι αξιωματούχοι αποπειρώνταν να δώσουν συμβουλές στη Bundesbank, ο Βάιντμαν θα φώναζε ότι γίνεται έγκλημα.
(…) Το καλοκαίρι του 2011, ο Τρισέ και ο Ντράγκι έγραψαν στον τότε πρωθυπουργό της Ιταλίας Σίλβιο Μπερλουσκόνι, απαιτώντας να ξεκινήσει λιτότητα και μεταρρυθμίσεις, ως όρο για να αγοράσει η ΕΚΤ ιταλικά ομόλογα για να περιορίσει τον πανικό που μπορεί να την εξωθούσε σε χρεοκοπία. Ο Μπερλουσκόνι δεν συμμορφώθηκε με τις υποδείξεις, και τότε η ΕΚΤ δρομολόγησε την απομάκρυνσή του από τον πρωθυπουργικό θώκο, αφήνοντας να γίνει γνωστό ότι θα αγόραζε ιταλικά ομόλογα μόνο έαν ο Μπερλουσκόνι αντικαθίστατο από έναν πιο εύκαμπτο τεχνοκράτη.
Τον Δεκέμβριο του 2011, όταν φαινόταν ότι ο πανικός θα μπορούσε να οδηγήσει το ευρώ σε κατάρρευση εντός εβδομάδων, ο Ντράγκι απαίτησε από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης να συμφωνήσουν σε ένα «δημοσιονομικό σύμφωνο» που θα εδραιώσει ακόμα πιο αυστηρή πειθαρχία, υπονοώντας ότι αυτό θα μπορούσε να παρακινήσει την ΕΚΤ να παρέμβει για να σταματήσει τον πανικό. Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης συμμορφώθηκαν δεόντως, και τώρα βρίσκονται παγιδευμένες μέσα σε αυτόν τον νέο δημοσιονομικό ζουρλομανδύα μέσα από υποχρεώσεις που επιβάλλουν οι συνθήκες οι οποίες ενσωματώθηκαν στις εθνικές νομοθεσίες.
Η ΕΚΤ παρενέβαινε επίσης ευθέως στον καθορισμό της δημοσιονομικής πολιτικής και των μεταρρυθμίσεων σε όλη την οικονομία ως μέρος της τρόικας (που περιλαμβάνει επίσης το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή), που διοικεί χώρες οι οποίες έλαβαν δάνεια από την ΕΕ και το ΔΝΤ –την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Κύπρο- σαν ημι-αποικίες.
Η εξουσία διαφθείρει. Και η εξουσία που δεν λογοδοτεί διαφθείρει ολοκληρωτικά. Η ΕΚΤ πρέπει να σταματήσει να ανακατεύεται σε πολιτικά ζητήματα που βρίσκονται έξω από τα όριά της για νομισματική πολιτική και δημοσιονομική σταθερότητα. Πρέπει να απεκδυθεί τις νεοαποκτηθείσες εξουσίες της να επιβλέπει και να καταμερίσει τις τράπεζες της ευρωζώνης σε ένα ξεχωριστό φορέα που είναι ανεξάρτητο από τις τράπεζες και που λογοδοτεί ως οφείλει στα εκλεγμένα κοινοβούλια. Πρέπει να είναι πιο ανοιχτή και διαυγής στις δραστηριότητές της, περιλαμβανομένου με ποιον διεξάγει οικονομικές συναλλαγες και υπό ποίους όρους. Οι αξιωματούχοι της οφείλουν να υφίστανται κυρώσεις –και, αν χρειαστεί, να απολύονται- από το Ευρωκοινοβούλιο εάν αποτυγχάνουν στα καθήκοντά τους ή καταχρώνται την εξουσία τους.
Εάν στην ΕΚΤ ήταν έξυπνοι, θα είχαν προχωρήσει εθελοντικά σε όλα αυτά – ή, ακόμα, και θα καλούσαν να εφαρμοστούν αυτές οι αλλαγές στη νομοθεσία. Αφού δεν υπάρχει ένδειξη για κάτι τέτοιο, η ΕΚΤ θα αντιμετωπίσει ακόμα μεγαλύτερη δημοκρατική αντίδραση από μία μοναχική διαδηλώτρια που πετά κομφετί.
Foreign Policy
Επιμέλεια: Δέσποινα Παπαγεωργίου
ΠΗΓΗ
Από : http://www.iokh.gr/2015/04/arthro-katapatapelths-legkren.html?utm_source=dlvr.it&utm_medium=facebook
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου