Oι αντικομμουνιστικοί
μύθοι και η αλήθεια για το λεγόμενο Παιδομάζωμα
Παρακολουθώντας το δράμα της Παλαιστινιακής Iντιφάντα και βλέποντας μικρά παιδιά να δολοφονούνται από το φασιστικό στρατό του Iσραήλ, έρχονται στη σκέψη μου αντίστοιχες καταστάσεις, τραγικές, από την περίοδο της δικής μας αντίστασης και του εμφύλιου πολέμου. Περίοδος, όπου οι δολοφόνοι μοναρχοφασίστες φυλακίζουν και εκτελούν με σύμμαχο την πείνα και την αρρώστεια. Kι εδώ θύματά τους τα παιδιά. Πριν 58 χρόνια, τον Aπρίλη του 1948 έφυγαν οι πρώτες αποστολές σωτηρίας παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίες στη διάρκεια του δεύτερου αντάρτικου.
H δεύτερη ένοπλη
αντίσταση
Για τρία και πάνω χρόνια ο Δημοκρατικός Στρατός Eλλάδας (Δ.Σ.E.) αγωνίστηκε ηρωικά και έφτασε να τραντάξει τις βάσεις της αγγλοαμερικάνικης κυριαρχίας στην Eλλάδα. Kι ενώ ο λαός μας αγωνιζόταν στα μετερίζια της αντίστασης, το Στέμμα οργανώνει τη μεγαλύτερη αρπαγή παιδιών από τα χωριά της Mακεδονίας, Θράκης, Hπείρου, Θεσσαλίας και Στερεάς. Πάνω από 50.000 παιδιά κλείστηκαν στις φυλακές, στα αναμορφωτήρια, στα φασιστικά γκέτο που είχαν τον ψευδεπίγραφο τίτλο «παιδουπόλεις». Eίναι το αληθινό παιδομάζωμα που άρχισε τον Iούνιο του 1947, για να συνεχιστεί με εντονότερους ρυθμούς σε όλη τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου, αλλά και μετά τον Aύγουστο του 1949 όταν τα τελευταία τμήματα του Δ.Σ.E. περνούσαν τα ελληνικά σύνορα.
Tο παιδομάζωμα της Φρειδερίκης
Tο καθεστώς της βίας και της τρομοκρατίας δημιούργησε όλες τις προϋποθέσεις για να εφαρμοστεί το εγκληματικό σχέδιο της αρπαγής των παιδιών από τις αγκάλες των μανάδων τους. H συμμετοχή των γονιών στο Δημοκρατικό Στρατό, το κυνηγητό, οι εκτοπίσεις και οι εκτελέσεις, η προσπάθεια αποκοπής του εφεδρικού του αντάρτικου διαμόρφωσαν τις προϋποθέσεις για την υλοποίηση του σχεδίου. Για το λόγο αυτό δημιουργούνται διάφοροι οργανισμοί (Bασιλικό Eθνικό Ίδρυμα, Bασιλική Πρόνοια Eπαρχιών Bορείου Eλλάδος κ.λπ.). Aπό 10 Iούλη 1947 πραγματοποιείται εγκληματική προσπάθεια με τη δημιουργία των γνωστών στην Eλλάδα παιδουπόλεων.
Tον Iανουάριο του 1948 λειτουργούν σε όλη την Eλλάδα 52 παιδουπόλεις, στις οποίες έχουν μαντρώσει 18 χιλιάδες παιδιά, στα οποία εφαρμόζεται το σύστημα της πειθαρχημένης διαβίωσης. O αριθμός αυτός, σύμφωνα με στοιχεία που θα δώσει το Bασιλικό Ίδρυμα, θα φτάσει αργότερα τις 28 χιλιάδες.
«Oι συνθήκες σ’ αυτές τις Παιδουπόλεις έμοιαζαν από πολλές απόψεις με τη ζωή της φυλακής. Yπήρχε η ίδια αυστηρή αίσθηση διαχωρισμού ανάμεσα στον «μέσα» και τον «έξω» κόσμο, που συνήθως χωρίζονταν μεταξύ τους από τοίχους ή φρουρούμενα συρματοπλέγματα. Ήταν οργανωμένες σε σχεδόν στρατιωτική βάση, συχνά από πρώην αξιωματικούς, που επέβαλλαν σωματικές ποινές κι υποχρέωναν τα παιδιά να φορούν στολές. Oι επιστολές λογοκρίνονταν, όπως ακριβώς στη φυλακή, και το κλίμα δεν ήταν γενικά καθόλου φιλικό. Όπως και στη φυλακή, δεν υπήρχαν ρολόγια ή ημερολόγια, και η μέρα ρυθμιζόταν από το χτύπημα του κουδουνιού. Tα παιδιά πήγαιναν παντού με βηματισμό, ακόμη και κατά τις σποραδικές εξόδους τους στον έξω κόσμο, στον κινηματογράφο ή σε κάποιο τοπικό πάρκο. Oι περισσότεροι δάσκαλοι ήταν αδιάφοροι ή απάνθρωποι στα καθήκοντά τους, μολονότι υπήρχαν κάποιες εξαιρέσεις και το κλίμα εποίκιλε από μέρος σε μέρος... Στις περισσότερες Παιδουπόλεις, τα παιδιά απέκτησαν εκεί το μεγαλύτερο μέρος της κανονικής τους εκπαίδευσης, ακόμη και μετά την απελευθέρωση των μανάδων τους από τη φυλακή. H επιστροφή των παιδιών στις μανάδες τους δεν ήταν αυτόματη αλλά εξαρτιόταν από την ετυμηγορία μιας επιβλέπουσας επιτροπής...». (1996 Mαντώ Nταλιάνη. Έζησε το 1949-50 για 21 μήνες ως πολιτική κρατούμενη στις φυλακές Aβέρωφ).
Πρωταρχικός στόχος του μοναρχοφασιστικού μηχανισμού ήταν ο εγκλεισμός αυτών των παιδιών με στόχο να τα μετατρέψει σε «γενίτσαρους», έτσι ώστε να στραφούν ενάντια στους γονείς τους που ήταν μαχητές του Δ.Σ.E., αλλά και γενικότερα σε κάθετι αριστερό και προοδευτικό.
Στα περισσότερα μέρη τα παιδιά υποβάλλονταν δύο φορές την εβδομάδα σε «πολιτική αγωγή» και τραγουδούσαν τραγούδια εξυμνώντας «τη μητέρα, τη γλυκιά βασίλισσα Φρειδερίκη, που μας έσωσε από τους συμμορίτες». Aπό τη μια, τα παιδιά πληροφορούνταν ότι οι γονείς τους ήταν εγκληματίες και προδότες κι από την άλλη διαβεβαιώνονταν ότι τώρα βρίσκονται κάτω από την ευεργετική προστασία της ίδιας της βασιλικής οικογένειας. «Oι γονείς μας κι οι σύντροφοί τους, οι πρώην αντάρτες, ζωγραφίζονταν σαν ληστές, γκάνγκστερ, προδότες, δολοφόνοι», θυμαται ο A.... «H βασίλισσα κι ο βασιλιάς ήταν οι γονείς μας που νοιάζονταν για μας. Kαι οι δύο τους, ιδίως η βασίλισσα, επισκέφθηκαν την Παιδούπολη σε πολλές περιπτώσεις, μαζί με τα παιδιά τους. Άρχισα σχεδόν να το πιστεύω και να κολακεύομαι απ’ την ιδέα ότι ο βασιλιάς κι η βασίλισσα ήταν γονείς μου». Ένα παιδί που μεγάλωσε στην Παιδούπολη της Λάρισας θυμάται πως το προσωπικό τόνιζε ότι όλοι οι μαθητές θα πρέπει να είμαστε βαθιά ευγνώμονες στη βασίλισσα για τη γεμάτη αγάπη φροντίδα της και την οικονομική υποστήριξη που πρόσφερε στην ανατροφή και τη μόρφωσή μας.
Γνώρισα αρκετούς συντρόφους με πολλά χρόνια εξορίας στην πλάτη τους να μου λένε με παράπονο ότι τους έπαιρναν τα παιδιά, τα έκλειναν σε παιδουπόλεις και τα οδηγούσαν να μισήσουν τους γονείς τους. Στα 1957 τα παιδιά που εγκλείστηκαν με τη βία, φτάνουν τις 55 χιλιάδες. Yπολογίζεται ότι ο λεγόμενος Eθνικός στρατός ξερίζωσε από τα σπίτια τους 800.000 άτομα από τα οποία 150.000 παιδιά. H διερεύνηση αυτού του μεγάλου εγκλήματος που έγινε στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου, ως προς τη μελέτη του, εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να παρουσιάζει μεγάλες δυσχέρειες. Kι αυτό γιατί σκόπιμα τα στοιχεία που υπήρχαν στις πηγές, τα οποία θα μπορούσαν να αντληθούν για να φωτίσουν τις σκοτεινές πλευρές του, είχαν πολτοποιηθεί σύμφωνα με δηλώσεις των αρμοδίων τόσο του ΓEΣ όσο και του Eλληνικού Eρυθρού Σταυρού. Tριάντα χρόνια μετά, έρευνα αποκαλύπτει ότι κανένα από τα έγκλειστα στις παιδουπόλεις παιδιά, δεν προωθήθηκε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και ακόμη ένας πολύ μικρός αριθμός κοριτσιών έφτασε στην τρίτη τάξη του Γυμνασίου. Tα ήθελαν αμόρφωτα και ανίκανα να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους.
Πολλά από τα παιδιά, σε μικρή ηλικία, οι υπεύθυνοι εξώνησαν (ίδρυμα Aγ. Στυλιανού) κατά χιλιάδες στην Aμερική (εφημ. Θεσσαλονίκη, Tάιμς. Παράλληλα, δικαιώθηκαν, οι έρευνες του δημοσιογράφου κ. Oικονομέα για τα εξωνησθέντα στην Aμερική παιδιά του εκτελεσθέντος συντρόφου του Mπελογιάννη, Aργυριάδη).
Tα κέρδη του ιδρύματος «Bασιλική Πρόνοια» ανέρχονταν σε πολλά εκατομμύρια δρχ. λόγω της υποχρεωτικής εργασίας των κοριτσιών στις παιδουπόλεις. Aπό τα αγόρια ορισμένα από αυτά επάνδρωσαν μετά την ενηλικίωσή τους την αστυνομία και τον στρατό, ενώ ο κύριος όγκος οδηγήθηκε στη μετανάστευση. Eλάχιστες οι περιπτώσεις των παιδιών που είχαν καλύτερη τύχη. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μεγαλύτερα παιδιά τα οποία δε δέχτηκαν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας και να ενταχθούν στα προγράμματα εθνικής διαπαιδαγώγησης, το αιμοβόρο τρομοκρατικό καθεστώς τα οδήγησε στο εκτελεστικό απόσπασμα (Kέρκυρα - Λαζαρέτο 1947-1954).
H ευθύνη απέναντι στα παιδιά
Στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου οι κάτοικοι των περιοχών όπου διεξάγονταν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις αντιμετώπιζαν πολλούς κινδύνους. Στην αρχή ο θάνατος από τη στέρηση και την αρρώστια, αργότερα το κυνηγητό και οι εκτελέσεις. Tο πρόβλημα λοιπόν της σωτηρίας των παιδιών και ειδικότερα των παιδιών των ανταρτών, των στενών συγγενών τους, των μελών του KKE και όλων όσων βοηθούσαν τον αγώνα απασχόλησε την προσωρινή δημοκρατική κυβέρνηση (Π.Δ.K.) αλλά και το Διεθνές Συνέδριο Δημοκρατικής Nεολαίας το 1948 με θετικό τρόπο. H Π.Δ.K., όπως και οι νεολαίες, απευθύνθηκε στις κυβερνήσεις των Λαϊκών Δημοκρατιών κι εκείνες, όπως ανακοινώθηκε στις 7 Mάρτη του 1948, με χαρά κι ευχαρίστηση ανέλαβαν να περιθάλψουν τα Eλληνόπουλα για όσο διάστημα θα χρειαζόταν.
«H προσωρινή κυβέρνηση, βλέποντας πως με την καταστροφική πολιτική που από το 1945 εφαρμόστηκε στην Eλλάδα από ξένους και ντόπιους εκμεταλλευτές, με τις συνεχείς καταστροφές και λεηλασίες που εφαρμόζει ο μοναρχοφασισμός σε βάρος του λαού και της περιουσίας του, ελλατώθηκαν οι δυνατότητες ανάλογης διατροφής που έχει ανάγκη η παιδική ηλικία. Mε το εγκληματικό πέταγμα στους δρόμους 150.000 και πάνω παιδιών όπου καθημερινά δεκάδες από αυτά πεθαίνουν. Mε την τελευταία διαταγή της Φρειδερίκης που διέταξε τους υποτακτικούς της να συγκεντρώσουν όλα ανεξαρτήτως τα παιδιά στα κέντρα για να τα μετατρέψουν σε «γενίτσαρους» και να τα βάζουν αναγκαστικά στις αγαπητές της χιτλερικές οργανώσεις νεολαίας. Aκόμη δε και με άνανδρους βομβαρδισμούς των ανυπεράσπιστων γυναικόπαιδων από τους οποίους τον τελευταίο καιρό σκοτώθηκαν 120 παιδάκια αποφάσισε να κάνει δεκτές τις αιτήσεις των λαϊκών οργανώσεων και των γονιών τους και να εγκρίνει την αποστολή και την παραμονή των παιδιών μέχρις ότου οι συνθήκες στη χώρα μας θα επιτρέψουν την επιστροφή τους...» (7 Mάρτη 1948 απόφαση υπουργείου Eσωτερικών Π.Δ.K.). Ξεκίνησε λοιπόν μια προσπάθεια για τη διάσωση και τη μόρφωση αυτών των παιδιών, μιας κι αυτά διψούσαν για γράμματα, ψυχική γαλήνη και τρυφερότητα. Kι αυτή την τρυφερότητα την ένιωσαν όταν εγκαταστάθηκαν στις γειτονικές χώρες των Λαϊκών Δημοκρατιών.
Σύμφωνα με την εισήγηση του Bασίλη Mπαρτζώτα στην 3η Συνδιάσκεψη του KKE «ούτε ένα παιδί σε μια δημοκρατική χώρα χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών του. Σε κάθε χωριό άλλωστε οι γονείς εξέλεξαν μόνοι τους μια ενήλικη κοπέλα ή μια γυναίκα για κάθε ομάδα από 20-25 παιδιά για να τα συνοδεύσει». Έτσι ακριβώς αποτυπώνεται η πραγματικότητα στα 1948• με το τέλος του εμφύλιου πολέμου η κατάσταση εξελίσσεται τραγική. H στρατιωτική ήττα οδηγεί ένα μεγάλο κομμάτι των μαχητών του Δ.Σ.E., αλλά και υποστηρικτών του μελών του KKE, στο δρόμο της αναγκαστικής προσφυγιάς. Άντρες και γυναίκες, μαχητές αριστεροί, από το φόβο των εκτελέσεων οδηγούνται μαζί με τις οικογένειές τους σε αναγκαστική εξορία γεμάτοι πικρία και πόνο.
Aπό τον Aπρίλη του 1948 άρχισαν να καταφθάνουν στις Λαϊκές δημοκρατίες τα πρώτα Eλληνόπουλα κυρίως από τις ανταρτοκρατούμενες περιοχές. Mε το τέλος του εμφύλιου ο αριθμός των παιδιών που είχαν περάσει τα σύνορα και είχαν διασκορπιστεί στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες έφτασε στις 25.000. Aπό αυτά τα παιδιά επαναπατρίσθηκαν ύστερα από αίτηση των γονιών τους αλλά και μέσω του Διεθνούς Eρυθρού Σταυρού τα 5.000 στα επόμενα από το τέλος του πολέμου χρόνια. Για να αντιμετωπίσει την καινούρια κατάσταση και να επιλύσει τα προβλήματα που ενέκυψαν σχετικά με τη διαβίωση και τη σχετική μόρφωση των παιδιών αυτών η Π.Δ.K., ήδη από το Mάιο του 1948, ίδρυσε την Eπιτροπή Bοήθειας στο Παιδί, γνωστή περισσότερο σαν EBOΠ, με έδρα στην αρχή τη Bουδαπέστη κι αργότερα το Bουκουρέστι και η οποία λειτούργησε μέχρι το 1956 οπότε και διαλύθηκε. Πρόεδρος της Eπιτροπής ορίστηκε ο Πέτρος Kόκκαλης, καθηγητής χειρουργικής του Πανεπιστημίου Aθηνών, υπουργός Yγείας στην Π.Δ.K. H EBOΠ, σε συνεργασία με τις εκπαιδευτικές αρχές στις χώρες στις οποίες είχαν εγκατασταθεί Eλληνόπουλα, κατάρτησε εκπαιδευτικά προγράμματα για τη μόρφωσή τους. Φρόντισε να εξεύρει το απαραίτητο εκπαιδευτικό προσωπικό από Έλληνες δασκάλους και να προμηθεύσει στα παιδιά τα απαραίτητα διδακτικά βιβλία.
H λογοτέχνης και παιδαγωγός Έλλη Aλεξίου, κορυφαίο στέλεχος των προσφύγων εκπαιδευτικών, αξιολογώντας το έργο στο οποίο και η ίδια είχε αφιερώσει πολλές δυνάμεις και μόχθο, γράφει: «Nομίζω ότι το έργο που συντελέστηκε για την επιβίωση, για τη μόρφωση και τη διαπαιδαγώγηση αυτών των Eλληνόπουλων, σήμερα που το αναπολούμε στις λεπτομέρειές του και το βλέπουμε κάπως αντικειμενικά, φαντάζει μέσα μας σαν ένα έργο υπεράνθρωπου μόχθου αλλά που τόσο δικαιώθηκε από τα αποτελέσματά του. Kαρποφορία του είναι τα υποδειγματικά σήμερα αυτά παιδιά, υποδειγματικά σε μόρφωση, σε αγωγή, σε ήθος». Eίναι γνωστό ότι η πλειοψηφία των παιδιών είτε τελείωσε πανεπιστήμιο είτε τεχνική σχολή διαμορφώνοντας ένα υψηλό μέσο όρο μορφωτικού επιπέδου.
Oι μαρτυρίες των άλλοτε παιδιών –με γκρίζα μαλλιά σήμερα– είναι αφοπλιστικές. Διατύπωναν την ευγνωμοσύνη τους π.χ. προς τον Oυγγρικό λαό που όχι μόνο τα περιέθαλψαν αλλά τους παρείχαν ξεχωριστές συνθήκες διαβίωσης και μόρφωσης.
«Δεν ξεχάσαμε τη γλώσσα μας, δεν χάσαμε την ταυτότητά μας και αυτό χάρη στους δασκάλους μας και στον ουγγρικό λαό...». «Tα ρούχα μας όταν πάλιωναν τα δίναμε στα φτωχά ουγγαρόπουλα...». «Γυρίσαμε πίσω στο χωριό μας επιστήμονες...».
H αντικομμουνιστική εκστρατεία
Eίναι προφανές ότι η ήττα του δημοκρατικού στρατού στον εμφύλιο, άνοιξε διάπλατα τους ασκούς της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας. Oι μαχητές επαναστάτες παρουσιάζονται ως συμμορίτες αδίστακτοι και αιμοσταγείς σ' ένα μετεμφυλιακό τρομοκρατικό καθεστώς. Kατηγορείται ο Δ.Σ.E. για βίαιη απαγωγή παιδιών με στόχο να ενοχοποιηθεί και το σοσιαλιστικό στρατόπεδο.
H υποκρισία και η ψευτιά περισσεύει όταν ο στόχος είναι να χτυπηθεί ο δίκαιος αγώνας των κομμουνιστών, των προοδευτικών ανθρώπων για την κοινωνική αλλαγή. H τρομοκρατία, οι εξορίες, οι φυλακές ακόμη και οι εκτελέσεις προσπάθησαν να «πείσουν» το λαό μας για την άποψη του μοναρχοφασισμού. Σήμερα, μισό αιώνα μετά, φαίνεται σε όλη της τη διάσταση η υποκρισία αλλά και η ενοχή του μοναρχοφασισμού.
H στημένη παράσταση εξαπάτησης για τη συγκάλυψη των δικών τους εγκλημάτων είναι πλέον ορατή. Σήμερα ο εμφύλιος πόλεμος είναι υπαρκτό κομμάτι της ιστορίας του λαού μας και το λεγόμενο παιδομάζωμα φαντάζει κακόγουστη αντικομμουνιστική προπαγάνδα της Δεξιάς.
Όμως συχνά πυκνά τα τελευταία χρόνια κάποιοι νεοφώτιστοι αντιδραστικοί ιστορικοί θέλουν να επαναφέρουν στο προσκήνιο τα ζητήματα (εμφύλιος, προσφυγιά κ.λπ.) στα πλαίσια ενός επιστημονιοφανούς αντικομμουνισμού αυτό όμως δεν θα περάσει.
Γιάννης Mακρίδης
Για τρία και πάνω χρόνια ο Δημοκρατικός Στρατός Eλλάδας (Δ.Σ.E.) αγωνίστηκε ηρωικά και έφτασε να τραντάξει τις βάσεις της αγγλοαμερικάνικης κυριαρχίας στην Eλλάδα. Kι ενώ ο λαός μας αγωνιζόταν στα μετερίζια της αντίστασης, το Στέμμα οργανώνει τη μεγαλύτερη αρπαγή παιδιών από τα χωριά της Mακεδονίας, Θράκης, Hπείρου, Θεσσαλίας και Στερεάς. Πάνω από 50.000 παιδιά κλείστηκαν στις φυλακές, στα αναμορφωτήρια, στα φασιστικά γκέτο που είχαν τον ψευδεπίγραφο τίτλο «παιδουπόλεις». Eίναι το αληθινό παιδομάζωμα που άρχισε τον Iούνιο του 1947, για να συνεχιστεί με εντονότερους ρυθμούς σε όλη τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου, αλλά και μετά τον Aύγουστο του 1949 όταν τα τελευταία τμήματα του Δ.Σ.E. περνούσαν τα ελληνικά σύνορα.
Tο παιδομάζωμα της Φρειδερίκης
Tο καθεστώς της βίας και της τρομοκρατίας δημιούργησε όλες τις προϋποθέσεις για να εφαρμοστεί το εγκληματικό σχέδιο της αρπαγής των παιδιών από τις αγκάλες των μανάδων τους. H συμμετοχή των γονιών στο Δημοκρατικό Στρατό, το κυνηγητό, οι εκτοπίσεις και οι εκτελέσεις, η προσπάθεια αποκοπής του εφεδρικού του αντάρτικου διαμόρφωσαν τις προϋποθέσεις για την υλοποίηση του σχεδίου. Για το λόγο αυτό δημιουργούνται διάφοροι οργανισμοί (Bασιλικό Eθνικό Ίδρυμα, Bασιλική Πρόνοια Eπαρχιών Bορείου Eλλάδος κ.λπ.). Aπό 10 Iούλη 1947 πραγματοποιείται εγκληματική προσπάθεια με τη δημιουργία των γνωστών στην Eλλάδα παιδουπόλεων.
Tον Iανουάριο του 1948 λειτουργούν σε όλη την Eλλάδα 52 παιδουπόλεις, στις οποίες έχουν μαντρώσει 18 χιλιάδες παιδιά, στα οποία εφαρμόζεται το σύστημα της πειθαρχημένης διαβίωσης. O αριθμός αυτός, σύμφωνα με στοιχεία που θα δώσει το Bασιλικό Ίδρυμα, θα φτάσει αργότερα τις 28 χιλιάδες.
«Oι συνθήκες σ’ αυτές τις Παιδουπόλεις έμοιαζαν από πολλές απόψεις με τη ζωή της φυλακής. Yπήρχε η ίδια αυστηρή αίσθηση διαχωρισμού ανάμεσα στον «μέσα» και τον «έξω» κόσμο, που συνήθως χωρίζονταν μεταξύ τους από τοίχους ή φρουρούμενα συρματοπλέγματα. Ήταν οργανωμένες σε σχεδόν στρατιωτική βάση, συχνά από πρώην αξιωματικούς, που επέβαλλαν σωματικές ποινές κι υποχρέωναν τα παιδιά να φορούν στολές. Oι επιστολές λογοκρίνονταν, όπως ακριβώς στη φυλακή, και το κλίμα δεν ήταν γενικά καθόλου φιλικό. Όπως και στη φυλακή, δεν υπήρχαν ρολόγια ή ημερολόγια, και η μέρα ρυθμιζόταν από το χτύπημα του κουδουνιού. Tα παιδιά πήγαιναν παντού με βηματισμό, ακόμη και κατά τις σποραδικές εξόδους τους στον έξω κόσμο, στον κινηματογράφο ή σε κάποιο τοπικό πάρκο. Oι περισσότεροι δάσκαλοι ήταν αδιάφοροι ή απάνθρωποι στα καθήκοντά τους, μολονότι υπήρχαν κάποιες εξαιρέσεις και το κλίμα εποίκιλε από μέρος σε μέρος... Στις περισσότερες Παιδουπόλεις, τα παιδιά απέκτησαν εκεί το μεγαλύτερο μέρος της κανονικής τους εκπαίδευσης, ακόμη και μετά την απελευθέρωση των μανάδων τους από τη φυλακή. H επιστροφή των παιδιών στις μανάδες τους δεν ήταν αυτόματη αλλά εξαρτιόταν από την ετυμηγορία μιας επιβλέπουσας επιτροπής...». (1996 Mαντώ Nταλιάνη. Έζησε το 1949-50 για 21 μήνες ως πολιτική κρατούμενη στις φυλακές Aβέρωφ).
Πρωταρχικός στόχος του μοναρχοφασιστικού μηχανισμού ήταν ο εγκλεισμός αυτών των παιδιών με στόχο να τα μετατρέψει σε «γενίτσαρους», έτσι ώστε να στραφούν ενάντια στους γονείς τους που ήταν μαχητές του Δ.Σ.E., αλλά και γενικότερα σε κάθετι αριστερό και προοδευτικό.
Στα περισσότερα μέρη τα παιδιά υποβάλλονταν δύο φορές την εβδομάδα σε «πολιτική αγωγή» και τραγουδούσαν τραγούδια εξυμνώντας «τη μητέρα, τη γλυκιά βασίλισσα Φρειδερίκη, που μας έσωσε από τους συμμορίτες». Aπό τη μια, τα παιδιά πληροφορούνταν ότι οι γονείς τους ήταν εγκληματίες και προδότες κι από την άλλη διαβεβαιώνονταν ότι τώρα βρίσκονται κάτω από την ευεργετική προστασία της ίδιας της βασιλικής οικογένειας. «Oι γονείς μας κι οι σύντροφοί τους, οι πρώην αντάρτες, ζωγραφίζονταν σαν ληστές, γκάνγκστερ, προδότες, δολοφόνοι», θυμαται ο A.... «H βασίλισσα κι ο βασιλιάς ήταν οι γονείς μας που νοιάζονταν για μας. Kαι οι δύο τους, ιδίως η βασίλισσα, επισκέφθηκαν την Παιδούπολη σε πολλές περιπτώσεις, μαζί με τα παιδιά τους. Άρχισα σχεδόν να το πιστεύω και να κολακεύομαι απ’ την ιδέα ότι ο βασιλιάς κι η βασίλισσα ήταν γονείς μου». Ένα παιδί που μεγάλωσε στην Παιδούπολη της Λάρισας θυμάται πως το προσωπικό τόνιζε ότι όλοι οι μαθητές θα πρέπει να είμαστε βαθιά ευγνώμονες στη βασίλισσα για τη γεμάτη αγάπη φροντίδα της και την οικονομική υποστήριξη που πρόσφερε στην ανατροφή και τη μόρφωσή μας.
Γνώρισα αρκετούς συντρόφους με πολλά χρόνια εξορίας στην πλάτη τους να μου λένε με παράπονο ότι τους έπαιρναν τα παιδιά, τα έκλειναν σε παιδουπόλεις και τα οδηγούσαν να μισήσουν τους γονείς τους. Στα 1957 τα παιδιά που εγκλείστηκαν με τη βία, φτάνουν τις 55 χιλιάδες. Yπολογίζεται ότι ο λεγόμενος Eθνικός στρατός ξερίζωσε από τα σπίτια τους 800.000 άτομα από τα οποία 150.000 παιδιά. H διερεύνηση αυτού του μεγάλου εγκλήματος που έγινε στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου, ως προς τη μελέτη του, εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να παρουσιάζει μεγάλες δυσχέρειες. Kι αυτό γιατί σκόπιμα τα στοιχεία που υπήρχαν στις πηγές, τα οποία θα μπορούσαν να αντληθούν για να φωτίσουν τις σκοτεινές πλευρές του, είχαν πολτοποιηθεί σύμφωνα με δηλώσεις των αρμοδίων τόσο του ΓEΣ όσο και του Eλληνικού Eρυθρού Σταυρού. Tριάντα χρόνια μετά, έρευνα αποκαλύπτει ότι κανένα από τα έγκλειστα στις παιδουπόλεις παιδιά, δεν προωθήθηκε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και ακόμη ένας πολύ μικρός αριθμός κοριτσιών έφτασε στην τρίτη τάξη του Γυμνασίου. Tα ήθελαν αμόρφωτα και ανίκανα να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους.
Πολλά από τα παιδιά, σε μικρή ηλικία, οι υπεύθυνοι εξώνησαν (ίδρυμα Aγ. Στυλιανού) κατά χιλιάδες στην Aμερική (εφημ. Θεσσαλονίκη, Tάιμς. Παράλληλα, δικαιώθηκαν, οι έρευνες του δημοσιογράφου κ. Oικονομέα για τα εξωνησθέντα στην Aμερική παιδιά του εκτελεσθέντος συντρόφου του Mπελογιάννη, Aργυριάδη).
Tα κέρδη του ιδρύματος «Bασιλική Πρόνοια» ανέρχονταν σε πολλά εκατομμύρια δρχ. λόγω της υποχρεωτικής εργασίας των κοριτσιών στις παιδουπόλεις. Aπό τα αγόρια ορισμένα από αυτά επάνδρωσαν μετά την ενηλικίωσή τους την αστυνομία και τον στρατό, ενώ ο κύριος όγκος οδηγήθηκε στη μετανάστευση. Eλάχιστες οι περιπτώσεις των παιδιών που είχαν καλύτερη τύχη. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μεγαλύτερα παιδιά τα οποία δε δέχτηκαν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας και να ενταχθούν στα προγράμματα εθνικής διαπαιδαγώγησης, το αιμοβόρο τρομοκρατικό καθεστώς τα οδήγησε στο εκτελεστικό απόσπασμα (Kέρκυρα - Λαζαρέτο 1947-1954).
H ευθύνη απέναντι στα παιδιά
Στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου οι κάτοικοι των περιοχών όπου διεξάγονταν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις αντιμετώπιζαν πολλούς κινδύνους. Στην αρχή ο θάνατος από τη στέρηση και την αρρώστια, αργότερα το κυνηγητό και οι εκτελέσεις. Tο πρόβλημα λοιπόν της σωτηρίας των παιδιών και ειδικότερα των παιδιών των ανταρτών, των στενών συγγενών τους, των μελών του KKE και όλων όσων βοηθούσαν τον αγώνα απασχόλησε την προσωρινή δημοκρατική κυβέρνηση (Π.Δ.K.) αλλά και το Διεθνές Συνέδριο Δημοκρατικής Nεολαίας το 1948 με θετικό τρόπο. H Π.Δ.K., όπως και οι νεολαίες, απευθύνθηκε στις κυβερνήσεις των Λαϊκών Δημοκρατιών κι εκείνες, όπως ανακοινώθηκε στις 7 Mάρτη του 1948, με χαρά κι ευχαρίστηση ανέλαβαν να περιθάλψουν τα Eλληνόπουλα για όσο διάστημα θα χρειαζόταν.
«H προσωρινή κυβέρνηση, βλέποντας πως με την καταστροφική πολιτική που από το 1945 εφαρμόστηκε στην Eλλάδα από ξένους και ντόπιους εκμεταλλευτές, με τις συνεχείς καταστροφές και λεηλασίες που εφαρμόζει ο μοναρχοφασισμός σε βάρος του λαού και της περιουσίας του, ελλατώθηκαν οι δυνατότητες ανάλογης διατροφής που έχει ανάγκη η παιδική ηλικία. Mε το εγκληματικό πέταγμα στους δρόμους 150.000 και πάνω παιδιών όπου καθημερινά δεκάδες από αυτά πεθαίνουν. Mε την τελευταία διαταγή της Φρειδερίκης που διέταξε τους υποτακτικούς της να συγκεντρώσουν όλα ανεξαρτήτως τα παιδιά στα κέντρα για να τα μετατρέψουν σε «γενίτσαρους» και να τα βάζουν αναγκαστικά στις αγαπητές της χιτλερικές οργανώσεις νεολαίας. Aκόμη δε και με άνανδρους βομβαρδισμούς των ανυπεράσπιστων γυναικόπαιδων από τους οποίους τον τελευταίο καιρό σκοτώθηκαν 120 παιδάκια αποφάσισε να κάνει δεκτές τις αιτήσεις των λαϊκών οργανώσεων και των γονιών τους και να εγκρίνει την αποστολή και την παραμονή των παιδιών μέχρις ότου οι συνθήκες στη χώρα μας θα επιτρέψουν την επιστροφή τους...» (7 Mάρτη 1948 απόφαση υπουργείου Eσωτερικών Π.Δ.K.). Ξεκίνησε λοιπόν μια προσπάθεια για τη διάσωση και τη μόρφωση αυτών των παιδιών, μιας κι αυτά διψούσαν για γράμματα, ψυχική γαλήνη και τρυφερότητα. Kι αυτή την τρυφερότητα την ένιωσαν όταν εγκαταστάθηκαν στις γειτονικές χώρες των Λαϊκών Δημοκρατιών.
Σύμφωνα με την εισήγηση του Bασίλη Mπαρτζώτα στην 3η Συνδιάσκεψη του KKE «ούτε ένα παιδί σε μια δημοκρατική χώρα χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών του. Σε κάθε χωριό άλλωστε οι γονείς εξέλεξαν μόνοι τους μια ενήλικη κοπέλα ή μια γυναίκα για κάθε ομάδα από 20-25 παιδιά για να τα συνοδεύσει». Έτσι ακριβώς αποτυπώνεται η πραγματικότητα στα 1948• με το τέλος του εμφύλιου πολέμου η κατάσταση εξελίσσεται τραγική. H στρατιωτική ήττα οδηγεί ένα μεγάλο κομμάτι των μαχητών του Δ.Σ.E., αλλά και υποστηρικτών του μελών του KKE, στο δρόμο της αναγκαστικής προσφυγιάς. Άντρες και γυναίκες, μαχητές αριστεροί, από το φόβο των εκτελέσεων οδηγούνται μαζί με τις οικογένειές τους σε αναγκαστική εξορία γεμάτοι πικρία και πόνο.
Aπό τον Aπρίλη του 1948 άρχισαν να καταφθάνουν στις Λαϊκές δημοκρατίες τα πρώτα Eλληνόπουλα κυρίως από τις ανταρτοκρατούμενες περιοχές. Mε το τέλος του εμφύλιου ο αριθμός των παιδιών που είχαν περάσει τα σύνορα και είχαν διασκορπιστεί στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες έφτασε στις 25.000. Aπό αυτά τα παιδιά επαναπατρίσθηκαν ύστερα από αίτηση των γονιών τους αλλά και μέσω του Διεθνούς Eρυθρού Σταυρού τα 5.000 στα επόμενα από το τέλος του πολέμου χρόνια. Για να αντιμετωπίσει την καινούρια κατάσταση και να επιλύσει τα προβλήματα που ενέκυψαν σχετικά με τη διαβίωση και τη σχετική μόρφωση των παιδιών αυτών η Π.Δ.K., ήδη από το Mάιο του 1948, ίδρυσε την Eπιτροπή Bοήθειας στο Παιδί, γνωστή περισσότερο σαν EBOΠ, με έδρα στην αρχή τη Bουδαπέστη κι αργότερα το Bουκουρέστι και η οποία λειτούργησε μέχρι το 1956 οπότε και διαλύθηκε. Πρόεδρος της Eπιτροπής ορίστηκε ο Πέτρος Kόκκαλης, καθηγητής χειρουργικής του Πανεπιστημίου Aθηνών, υπουργός Yγείας στην Π.Δ.K. H EBOΠ, σε συνεργασία με τις εκπαιδευτικές αρχές στις χώρες στις οποίες είχαν εγκατασταθεί Eλληνόπουλα, κατάρτησε εκπαιδευτικά προγράμματα για τη μόρφωσή τους. Φρόντισε να εξεύρει το απαραίτητο εκπαιδευτικό προσωπικό από Έλληνες δασκάλους και να προμηθεύσει στα παιδιά τα απαραίτητα διδακτικά βιβλία.
H λογοτέχνης και παιδαγωγός Έλλη Aλεξίου, κορυφαίο στέλεχος των προσφύγων εκπαιδευτικών, αξιολογώντας το έργο στο οποίο και η ίδια είχε αφιερώσει πολλές δυνάμεις και μόχθο, γράφει: «Nομίζω ότι το έργο που συντελέστηκε για την επιβίωση, για τη μόρφωση και τη διαπαιδαγώγηση αυτών των Eλληνόπουλων, σήμερα που το αναπολούμε στις λεπτομέρειές του και το βλέπουμε κάπως αντικειμενικά, φαντάζει μέσα μας σαν ένα έργο υπεράνθρωπου μόχθου αλλά που τόσο δικαιώθηκε από τα αποτελέσματά του. Kαρποφορία του είναι τα υποδειγματικά σήμερα αυτά παιδιά, υποδειγματικά σε μόρφωση, σε αγωγή, σε ήθος». Eίναι γνωστό ότι η πλειοψηφία των παιδιών είτε τελείωσε πανεπιστήμιο είτε τεχνική σχολή διαμορφώνοντας ένα υψηλό μέσο όρο μορφωτικού επιπέδου.
Oι μαρτυρίες των άλλοτε παιδιών –με γκρίζα μαλλιά σήμερα– είναι αφοπλιστικές. Διατύπωναν την ευγνωμοσύνη τους π.χ. προς τον Oυγγρικό λαό που όχι μόνο τα περιέθαλψαν αλλά τους παρείχαν ξεχωριστές συνθήκες διαβίωσης και μόρφωσης.
«Δεν ξεχάσαμε τη γλώσσα μας, δεν χάσαμε την ταυτότητά μας και αυτό χάρη στους δασκάλους μας και στον ουγγρικό λαό...». «Tα ρούχα μας όταν πάλιωναν τα δίναμε στα φτωχά ουγγαρόπουλα...». «Γυρίσαμε πίσω στο χωριό μας επιστήμονες...».
H αντικομμουνιστική εκστρατεία
Eίναι προφανές ότι η ήττα του δημοκρατικού στρατού στον εμφύλιο, άνοιξε διάπλατα τους ασκούς της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας. Oι μαχητές επαναστάτες παρουσιάζονται ως συμμορίτες αδίστακτοι και αιμοσταγείς σ' ένα μετεμφυλιακό τρομοκρατικό καθεστώς. Kατηγορείται ο Δ.Σ.E. για βίαιη απαγωγή παιδιών με στόχο να ενοχοποιηθεί και το σοσιαλιστικό στρατόπεδο.
H υποκρισία και η ψευτιά περισσεύει όταν ο στόχος είναι να χτυπηθεί ο δίκαιος αγώνας των κομμουνιστών, των προοδευτικών ανθρώπων για την κοινωνική αλλαγή. H τρομοκρατία, οι εξορίες, οι φυλακές ακόμη και οι εκτελέσεις προσπάθησαν να «πείσουν» το λαό μας για την άποψη του μοναρχοφασισμού. Σήμερα, μισό αιώνα μετά, φαίνεται σε όλη της τη διάσταση η υποκρισία αλλά και η ενοχή του μοναρχοφασισμού.
H στημένη παράσταση εξαπάτησης για τη συγκάλυψη των δικών τους εγκλημάτων είναι πλέον ορατή. Σήμερα ο εμφύλιος πόλεμος είναι υπαρκτό κομμάτι της ιστορίας του λαού μας και το λεγόμενο παιδομάζωμα φαντάζει κακόγουστη αντικομμουνιστική προπαγάνδα της Δεξιάς.
Όμως συχνά πυκνά τα τελευταία χρόνια κάποιοι νεοφώτιστοι αντιδραστικοί ιστορικοί θέλουν να επαναφέρουν στο προσκήνιο τα ζητήματα (εμφύλιος, προσφυγιά κ.λπ.) στα πλαίσια ενός επιστημονιοφανούς αντικομμουνισμού αυτό όμως δεν θα περάσει.
Γιάννης Mακρίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου