Του Γιώργου Λεκάκη
Ο Βυζάντιος παραδίδει ότι αυτοί (οι Γαλάτες) "είχαν περιπλανηθεί πολύ πριν καταλήξουν στη χώρα, που ονομάστηκε Γαλατία, νότια της Παφλαγονίας"(1). Το εθνικό Γαλάτης (2) "παρήχθη με την ύφεση του ενός λ, εκ του Γάλλος" (Στέφ. Βυζάντιος "Εθνικά").
Άρα λοιπόν, ψάχνουμε για κάποιον Γάλλο, γενάρχη των Γάλλων, κατοπινών Γαλατών.
Οφείλουμε να πούμε πως, γενικά παραδεκτός είναι πως ο γενάρχης των Ευρωπαίων Γαλατών ήταν ο Γαλάτης, γιος του Ηρακλή και κάποιας θυγατέρας Γαλάτη ηγεμόνα (Διόδωρος Σικελιώτης, 5,24) ή γιος του Κύκλωπα Πολύφημου και της Γαλάτειας (3) (Τίμαιος, "Μέγα Ετυμ.") ή γιος του Απόλλωνα (Διον. Περιηγ. 69).
Εμείς όμως ψάχνουμε ακόμη πιο πίσω. Και πράγματι, λοιπόν, βρίσκουμε κάποιον ήρωα ονόματι Γάλλο, από τον ποταμό Τηρία (4) του Εύξεινου Πόντου. (5)
(Υπήρχε και έθνος Γαλακτοφάγων στη Σκυθία).
Για άγνωστο λόγο, έφυγε από τον Πόντο και πρώτα κατοίκησε στη Θράκη, όπου ίδρυσε τη Γαλλαία ή Γαλλαϊκή. Παραδίδεται αρχαιότατη χώρα της μεσημβρινής Θράκης, δυτικά του Έβρου, στην περιοχή του ποταμού Λίσσου και απέναντι από τη Σαμοθράκη. Η χώρα επί Ηροδότου ονομαζόταν Βριαντική. (6)
Από εκεί κατοίκησε γύρω από ένα άλλο ποταμό της Φρυγίας (7), που πήρε το όνομά του: Γάλλος ποταμός. Λέγεται μάλιστα ότι το νερό αυτού του ποταμού είχε ενθουσιαστική δύναμη, που καταλάμβανε τους ιερείς της πόλης. Η γύρω του ποταμού αυτού χώρα ονομάστηκε Γαλλία. Οι κάτοικοι γύρω από τον ποταμό Γάλλο της Φρυγίας λέγονταν Ποταμογαλλίτες (βλ. σχ. Τιμόθεο) ή Ποταμογαλληνοί. (βλ. σχ. Προμαθίδα). Αυτό πρέπει να έγινε την 2η χιλιετία π.Χ.
Ο Βυζάντιος παραδίδει ότι αυτοί (οι Γαλάτες) "είχαν περιπλανηθεί πολύ πριν καταλήξουν στη χώρα, που ονομάστηκε Γαλατία, νότια της Παφλαγονίας"(1). Το εθνικό Γαλάτης (2) "παρήχθη με την ύφεση του ενός λ, εκ του Γάλλος" (Στέφ. Βυζάντιος "Εθνικά").
Άρα λοιπόν, ψάχνουμε για κάποιον Γάλλο, γενάρχη των Γάλλων, κατοπινών Γαλατών.
Οφείλουμε να πούμε πως, γενικά παραδεκτός είναι πως ο γενάρχης των Ευρωπαίων Γαλατών ήταν ο Γαλάτης, γιος του Ηρακλή και κάποιας θυγατέρας Γαλάτη ηγεμόνα (Διόδωρος Σικελιώτης, 5,24) ή γιος του Κύκλωπα Πολύφημου και της Γαλάτειας (3) (Τίμαιος, "Μέγα Ετυμ.") ή γιος του Απόλλωνα (Διον. Περιηγ. 69).
Εμείς όμως ψάχνουμε ακόμη πιο πίσω. Και πράγματι, λοιπόν, βρίσκουμε κάποιον ήρωα ονόματι Γάλλο, από τον ποταμό Τηρία (4) του Εύξεινου Πόντου. (5)
(Υπήρχε και έθνος Γαλακτοφάγων στη Σκυθία).
Για άγνωστο λόγο, έφυγε από τον Πόντο και πρώτα κατοίκησε στη Θράκη, όπου ίδρυσε τη Γαλλαία ή Γαλλαϊκή. Παραδίδεται αρχαιότατη χώρα της μεσημβρινής Θράκης, δυτικά του Έβρου, στην περιοχή του ποταμού Λίσσου και απέναντι από τη Σαμοθράκη. Η χώρα επί Ηροδότου ονομαζόταν Βριαντική. (6)
Από εκεί κατοίκησε γύρω από ένα άλλο ποταμό της Φρυγίας (7), που πήρε το όνομά του: Γάλλος ποταμός. Λέγεται μάλιστα ότι το νερό αυτού του ποταμού είχε ενθουσιαστική δύναμη, που καταλάμβανε τους ιερείς της πόλης. Η γύρω του ποταμού αυτού χώρα ονομάστηκε Γαλλία. Οι κάτοικοι γύρω από τον ποταμό Γάλλο της Φρυγίας λέγονταν Ποταμογαλλίτες (βλ. σχ. Τιμόθεο) ή Ποταμογαλληνοί. (βλ. σχ. Προμαθίδα). Αυτό πρέπει να έγινε την 2η χιλιετία π.Χ.
Οι ευνούχοι γάλλοι ιερείς:
Οι αρχαιότεροι των Φρυγών – όπως όλοι οι λαοί άλλωστε - λάτρευαν τη Μεγάλη Μητέρα θεά, την οποία ονόμαζαν Μα. Αργότερα τη θέση της πήρε η θεά Κυβέλη. Τη λατρεία της Κυβέλης κατέλυσε ο Δίας, με τον πηγαιμό του εκεί. Λέει μάλιστα ο μύθος πως όταν ο Δίας φιλοξενήθηκε στη Φρυγία, από τη ντόπια γριά Βαυκίδα και τον σύζυγό της Φιλήμονα, για να τους ευχαριστήσει μεταμόρφωσε αυτήν σε φλαμουριά και αυτόν σε βελανιδιά.
Από τη Φρυγία ελέγετο ότι μεταφέρθηκε και το παλλάδιο της θεάς Αθηνάς, γι΄ αυτό και Φρυγία η Αθηνά απεκαλείτο.
Ο Γάλλος ήταν, μαζί με τον Άττι, ο πρώτος ιερέας της Φρυγίας Κυβέλης. Από αυτόν κατοπινά οι ιερείς της Κυβέλης ονομάζονταν Γάλλοι. Όπως και ο Άττις, που πέθανε όταν αυτοευνουχίστηκε, έτσι και του Γάλλου, του έκοψαν το αιδοίο, γι' αυτό έκτοτε, τον ευνούχο, τον απόκοπο, τον έλεγαν γάλλο (8). Ιερά του Άττι και της Κυβέλης στην Ελλάδα έχουμε βρει στην Αμφίπολη της Μακεδονίας, κ.α.
Λέει ο Διογένης Λαέρτιος: "Γάλλοι μεν γίνονται εξ ανδρών, εκ δε γάλλων άνδρες ου γίνονται" (4,43). Έτσι και οι Γάλλοι ιερείς της Κυβέλης ευνουχίζονταν. Στην αρχή η λατρεία αυτή περιοριζόταν γύρω από το όρος Δίδυμο, αλλά αργότερα επεκτάθηκε σε όλη την Ασία, όπου λατρευόταν η Κυβέλη. Δεν έχουμε στοιχεία ότι και στην Ελλάδα ήρθαν οι Γάλλοι ιερείς, αλλά σίγουρα τους βρίσκουμε στη Ρώμη, από το 200 π.Χ., οργανωμένους σε συλλόγους (collegia) και με επιφανείς Ρωμαίους να γίνονται "αρχιγαλλίτες" ή "αρχιγάλλοι", δηλαδή αρχηγοί αυτών των συλλόγων. Στη Ρώμη μεταφέρθηκε και το περίφημο μαύρο ξόανο της Φρυγίας Κυβέλης το 204 π.Χ. Η λατρεία τους διαδόθηκε τόσο έντονα, που η Ρώμη αναγκάσθηκε να ψηφίσει νόμο, με τον οποίο απαγόρευε στους Γάλλους ιερείς να βγαίνουν έξω από τους ναούς τους και στους Ρωμαίους πολίτες να ευνουχίζονται και να συμμετέχουν στα κολέγια των Γάλλων. Παρά την απαγόρευση όμως και την έντονη φήμη ότι οι Γάλλοι ήταν κίναιδοι, τα κολέγιά τους υπήρχαν ως τον 5ο αιώνα.
Στα νομίσματα του Φιλομηλίου (9) της Φρυγίας ο Γάλλος απαντάται, γυμνός από τη μέση και πάνω, γερμένος στ΄ αριστερά, στηριζόμενος σε μια υδροχόη (ως ποτάμιος θεός που ήταν) κρατώντας ένα κλαδί και με το δεξί του χέρι να κρατά το κέρας της Αμάλθειας. (Με ή χωρίς την επιγραφή Gallus εικονίζεται και σε άλλα νομίσματα).
Αυτή η φήμη και η "ελαφρότητά" τους ως άνδρες έδωσε και την ονομασία γαλλινώδη στα γαλλόμορφα (= ορνιθόμορφα) πτηνά, αλλά και σε μια σειρά από ελαφρά πουλιά, όπως γάλλος (gallus) στο πουλί μελεαγρίδα την αλεκτοροταώ, τη γνωστή μας γαλλοπούλα (10) ή φραγκόκοτα. Επίσης, γαλλινούλη (gallinula) ονόμασαν το πουλί ράλλο τον φίλυδρο, κοινώς τη νερόκοτα. Γαλλίναγο (gallinago) ονόμαζαν το πουλί καπέλλη, κοινώς μπεκατσίνι. Γαλλόνησσα η χηναλώπηξ. Γαλλοπέρδικα ο φασιανός της Ινδίας. Ακόμα φραγκοκόρακας ονομάζεται το πτηνό έποψ.
Οι Φρύγες και τα φίδια:
Μια ιδιαίτερη σχέση συνδέει τους Φρύγες με τα φίδια. Κι αυτό γιατί ο ήρωάς τους, Σύβαρις, συνευρέθηκε με ένα (άγνωστο) τέρας και μάλιστα μέσα στο ιερό άλσος της Αρτέμιδος και από αυτό το παράξενο ζευγάρωμα, γεννήθηκαν οι Οφιογενείς.
Γενάρχης αυτών ήταν ένα φίδι, που είχε μεταμορφωθεί σε άνθρωπο. Οι απόγονοί του, οι Οφιογενείς κατοικούσαν στο Πάριο του Ελλήσποντου. Παραδίδονται ως ιδιαίτερα ικανοί θεραπευτές των δαγκωμάτων των φιδιών, τα οποία και γιάτρευαν με γητειές και επωδές.
Επιφανείς Φρύγες:
Ένας απ΄ τους πιο γνωστούς μυθικούς Φρύγες βασιλιάδες, ήταν και ο Τάνταλος, τον οποίο καταδίκασαν οι θεοί σε αιώνια πείνα και δίψα (εξ ου και "το μαρτύριο του Ταντάλου").
Η γαλλογραικική θυσία και ο Μέγας Γαλλογραικός: Στη Ρώμη γινόταν μια ιδιόρρυθμη ανθρωποθυσία, δυο ζευγαριών Έλληνα και Ελληνίδας και Γαλάτη και Γαλάτισσας μαζί. Τους έθαβαν στη γη, ύστερα από σιβυλλικό χρησμό, για την εξουδετέρωση συμφορών, που επρόκειτο να προσβάλλουν τη Ρώμη. Την ανθρωποθυσία αυτή την συναντάμε στα ρωμαϊκά κείμενα ως Gallus et Galla, Graecus et Graeca.
Αναφέρονται τρεις τέτοιες περιπτώσεις ανθρωποθυσίας στη Ρώμη: Η πρώτη το 228 π.Χ. πριν τον πόλεμο με τους Βοίους και τους Ινσούβρους. Οι Ρωμαίοι έθαψαν τότε τα θύματα "ιν΄ ούτως επιτελές το πεπρωμένον γενέσθαι δοκή και τε κατέχειν της πόλεως κατορωρυγμένοι νομίζωνται". Η δεύτερη το 216 π.Χ. όταν έγινε το ανοσιούργημα των παρθένων Εστιάδων, της Οπιμίας και της Φλορονίας. Η τρίτη, τέλος, αναφέρεται ότι έγινε το 114 π.Χ. όταν κατακεραυνώθηκε η Εστιάδα Ελβία και αποδείχτηκε ότι άλλες τρεις Εστιάδες, η Αιμιλία, η Λικινία και η Μαρκία, συζούσαν με άνδρες!
Τη μόνη επαρκή εξήγηση γιατί επιλέγονταν θύματα Έλληνες και Γαλάτες, ταυτόχρονα, μας την δίνει ο Δίωνας. Μας παραδίδει λοιπόν, πως μια πανάρχαια μαντεία έλεγε πως η Ρώμη έμελλε να καταληφθεί από Γαλάτη και Έλληνα – για περισσότερα στο βιβλίο μου "Τάματα – Θυσίες- Προσευχές", που θα κυκλοφορήσει προσεχώς από τις εκδόσεις "Γεωργιάδη".
Πράγματι, λοιπόν, ο αρχαίος χρησμός βγήκε αληθινός, αλλά πολλά χρόνια αργότερα, όταν ένας Γαλλογραικός ανάγκασε για άλλη μια φορά τους ιστορικούς να ονομάσουν Μέγα έναν Έλληνα, τον Μέγα Κορσικανό Ναπολέοντα Βοναπάρτη…
Ο φρυγικός σκούφος έμβλημα της Γαλλικής Επανάστασης:
Ο Άττις, ο Μίθρας (αλλά και ο Οδυσσέας) απαντώνται σε παραστάσεις να φορούν τον καλούμενο φρύγιο πίλο, που δεν ήταν τίποτε άλλο από έναν κόκκινο κολουροκωνοειδή σκούφο, η κορυφή του οποίου έπεφτε προς τα μπρος. Αυτό ήταν το συνηθισμένο κάλυμμα της κεφαλής των Φρυγών και δη των ναυτικών τους. Αυτός ακριβώς ο σκούφος υιοθετήθηκε και από τη Γαλλική Επανάσταση, απ΄ όπου διαδόθηκε σε όλη τη Γαλλία! Τον φορούσαν οι Γιακωβίνοι (εξ ου και σκούφος των Γιακωβίνων ή δημοκρατικός σκούφος ή κόκκινος σκούφος). Μετά την Επανάσταση παρέμεινε ως έμβλημα της Γαλλίας στην επίσημη κρατική της σφραγίδα. Εγκαταλείφθηκε μετά την 9η Θερμιδώρ.
Σχετικά τοπωνύμια:
Προφανώς σχετικά και τα τοπωνύμια Γαλατία (11), Γάλλος (12), Γαλήσιο ή Γαλλήσιο (13), Γάλλικα (14), κ.ά. (15)
Έφυγαν και από τη Φρυγία και ένα μικρό σκέλος τους πήγε νοτιότερα (κατοίκησαν τη Γαλάδα ή Γαληνή της Αραβίας, τα Γάλαβα (16) της Μεσοποταμίας, τη Γάλλα της Μηδίας, τη Γαλιλαία (17) της Παλαιστίνης, τα Γάλγαλα (18) της Ιουδαίας, τις Γάλλες της Αιθιοπίας, κ.α.), ενώ ένα άλλο πήρε τα πλοία διέπλευσε το Αιγαίο και κατευθύνθηκε πρώτα προς την Ίμβρο και την Τένεδο (19), τα Δωδεκάνησα (20), την Κύπρο (21), την Κρήτη (22), την Ιβηρική (23), τη Σικελία (24), την Κορσική, απ΄ όπου πέρασε τη χώρα των Άλπεων (25) (= λευκών, γαλακτόχρωμων) ορέων και εν τέλει εδραιώθηκαν στη γνωστή σύγχρονη Γαλατία της Γαλλίας, όπου εκπολιτίστηκαν από τον Ηρακλή, όπως είπαμε σε προηγούμενο άρθρο μας. Τους έπεισε να μη θανατώνουν τους ξένους! Νυμφεύτηκε την πριγκίπισσα Γαλάτη. Έκανε στη χώρα τόσα πολλά και σημαντικά έργα, που ακόμα και σήμερα τον τιμούν. Θεωρούν δε ως μητρόπολη του έθνους τους την πόλη Αλεσία (26), που ίδρυσε ο Ηρακλής.
Παρ΄ όλη την περιπλάνησή τους, παραδίδεται ότι τα γαλατικά φύλα αποτελούνταν από οργανωμένο σύνολο πατριών, ενώ είχαν κοινό εθνικό χαραχτήρα και θρησκεία. Τα περισσότερα όμως που ξέρουμε γι' αυτούς, μας τα δίνει ο Ιούλιος Καίσαρας.
Φρύγες οι Φράγκοι:
Αυτοί οι Γαλάτες, απόγονοι του Γάλλου, αρχιερέα των Φρυγών, ονόμασαν και το λαό της περιοχής Φράγκους (27) (Francs, Franques, Franci < Φρύγους). Ενώ Φραγκονία (Franken, Franconie) είναι μια ιστορική περιοχή (πρώην πριγκιπάτο) της σημερινής Γερμανίας στις Βαυαρικές Άλπεις, όπου ζουν οι Φραγκονοί. Σχετική και η πόλη Φράγκφουρτ (Frankfurt = Frank + furt = Φράγκοι + πέρασμα), πρωτεύουσα της ανατολικής Φραγκονίας. Πράγματι, η σύγχρονη ανθρωπολογία μας λέει ότι το 70-80% των Γάλλων είναι μεσογειακοί τύποι. Το αίμα νερό δεν γίνεται: Τον 5ο αι. π.Χ. πέρασαν τις Άλπεις και εγκαταστάθηκαν στον Πάδο. Η χώρα ονομάσθηκε Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία. Η παλιά Γαλατία ήταν πια η Πέραν των Άλπεων Γαλατία. Έφτασαν ως τον Δούναβη (28). Το 390 π.Χ. με στρατηγό τον Βρέννο εισέβαλαν και κατέκτησαν την Ιταλία. Η Εντεύθεν Γαλατία κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους τον 3ο αι. π.Χ. Η Πέραν το 51 π.Χ. Το 280-278 κατέκτησαν προσωρινά και την Ελλάδα, με στρατηγό κάποιον επίσης ονομαζόμενο Βρέννο. Το 279-278 εισέβαλαν με 200.000 μαχητές στη Μακεδονία, αλλά κατατροπώθηκαν από 4.000 Αθηναίους στους Δελφούς και ο Βρέννος αυτοκτόνησε! Επειδή όμως τα πάτρια εδάφη "τραβάνε" και "το αίμα νερό δεν γίνεται", στις επιδρομές των Κελτών, στις οποίες συμμετείχαν οι Γαλάτες, πέρασαν τον Βόσπορο και τα Δαρδανέλια και πλημμύρισαν τη Μικρά Ασία (278/277). Ο Ρωμαίος Σκιπίωνας και ο Καρχηδόνιος Αννίβας (247-183) τους κατατρόπωσαν. "Αναστήθηκαν" όμως, και επανήλθαν στην Ελλάδα, από τη Θράκη, και την Ασία, όπου στον Ταύρο βρήκαν ομοεθνείς τους, με τους οποίους συμμάχησαν και υπέταξαν άλλους, καθιστώντας τους φόρου υποτελείς, και εν τέλει κατοίκησαν περί τον Άλυ ποταμό, μεταξύ της Βιθυνίας και της Καππαδοκίας. Εκεί τους βρήκε ο Αντίοχος Α΄. Έδωσαν μάχη στη Σίπυλο της Φρυγίας με τον βασιλιά των Σελευκιδών, αλλά ηττήθηκαν και υποχρεώθηκαν να περιορισθούν στην κεντρική Ανατολία, στην Άγκυρα. Η πολεμική τους ικανότητα τους έκανε περιζήτητους μισθοφόρους, αλλά και συμμάχους. Έτσι, οι Γαλάτες έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στις ενδομικρασιατικές συγκρούσεις. Ο Άτταλος της Περγάμου, που τους αντιμετώπισε πολλές φορές (και γι' αυτό πήρε και το επίθετο Γαλατονίκης), αποτύπωσε σε θαυμάσια έργα τέχνης το απαράμιλλο θάρρος τους. Δυο από αυτά είναι το χάλκινο άγαλμα "Ο Γαλάτης ηγεμών" του Περγαμηνού γλύπτη Επίγονου (μαρμάρινο αντίγραφό του βρίσκεται στη συλλογή Λουντοβίζι, στο Μουσείο Θερμών Ρώμης, αρ. 144). Αφιερώθηκε (230-220 π.Χ.) στην Πέργαμο για να τιμηθεί η νίκη των Περγαμηνών κατά των Γαλατών. Το άγαλμα παριστάνει ένα Γαλάτη ηγεμόνα να έχει σκοτώσει τη γυναίκα του και να ετοιμάζεται να αυτοκτονήσει, μπήγοντας το ίδιο ξίφος στο στήθος του, εν όψει των νικητών εχθρών που πλησιάζουν, θέλοντας έτσι να τονίσει την αντρειοσύνη του! Το άλλο είναι το επίσης χάλκινο "Ο Γαλάτης θνήσκων", επίσης του Επίγονου (μαρμάρινο αντίγραφό του υπάρχει στο Μουσείο του Καπιτωλίου). Παριστάνει αριστουργηματικά ένα Γαλάτη πολεμιστή καθώς πέφτει μισοπεθαμένος στο έδαφος. Η ταφόπλακα: Ο Αύγουστος αναβάθμισε τη Γαλατία σε επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Έτσι, όπως συμβαίνει πάντα, με τους "εκτός νόμου", οι οποίοι όταν νομιμοποιούνται, αποδιαλύονται, έτσι συνέβη και με τους Γαλάτες. Εδώ τελείωσε η ιστορία τους. Την ταφόπλακά τους έριξε ο χριστιανισμός, που διαδόθηκε σχετικά πολύ νωρίς σ' αυτούς, όπως μαρτυρεί η "Προς Γαλάτες" επιστολή του απόστολου Παύλου… Τα ελληνικά βάση της γαλλικής γλώσσης: Πρόσφατα (1999) μια εγκύκλιος του υπουργείου Παιδείας της Γαλλίας, όριζε πως απαραίτητη προϋπόθεση για να διδαχθούν τα αρχαία ελληνικά ως μάθημα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, είναι να εκδηλωθεί σχετικό ενδιαφέρον από 15 τουλάχιστον μαθητές, ώστε να συσταθεί τάξις. Η αντίδραση, όμως, ήρθε από τον ερευνητή του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας, Μπερνάρ Σερζάν, ο οποίος σε άρθρο του στη "Λιμπερασιόν", έγραφε μεταξύ άλλων: "Το να καταργήσουμε τα ελληνικά είναι σαν να σκοτώνουμε ένα κομμάτι της Γαλλίας". Και παρακάτω: "Το να καταργήσουμε τα αρχαία ελληνικά από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι σαν να απογυμνώνουμε τον γαλλικό πολιτισμό από τις ζωντανές πηγές του, είναι σαν να κάνουμε στείρα τη φυσική μας μήτρα… Τα ελληνικά είναι μια από τις βάσεις της γαλλικής γλώσσης και χωρίς αυτά δεν είναι δυνατόν να διαβάσει κανείς καμιά εγκυκλοπαίδεια και κανένα λεξικό"… ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1. Περιοχή που οίκησαν Πόντιοι άποικοι, που ονοματίστηκε έτσι από τον Παφλαγόνα, τον γιο του Φινέα. Ήταν στη βόρεια Μ. Ασία. Από τον Όμηρο αναφέρεται ως βασιλιάς της ο Πυλαιμένης ("Ιλιάδα", Β, 851-2). Ο Πυλαιμένης καταγόταν από την Ενετή (κατοπινή Αμισός), την πρωτεύουσα των Ενετών, λαού της Παφλαγονίας, που κατοικούσε στην περιοχή του ποταμού Παρθένιου. Σκοτώθηκε στον Τρωικό Πόλεμο από τον Μενέλαο, γι΄ αυτό και μετά από αυτό οι υπήκοοί του έφυγαν από την Παφλαγονία και κινήθηκαν δυτικά, προς την Αδριατική, όπου και ίδρυσαν την Ενετία (σημερινή Βενετία), σε ανάμνηση της πατρίδας του βασιλιά τους. 2. Γαλάτης (γάλα = λευκό, γλυκό) = λευκός, που θυμίζει την ασπράδα του γάλακτος ή τους γαλακτώδεις αφρούς της θάλασσας. 3. Υπάρχουν 4 γυναίκες με αυτό το όνομα στην ελληνική αρχαία ιστορία: α) Η άσπρη Γαλάτεια, η ωραιότερη των Νηρηίδων, κόρη του Νηρέα και μιας θαλάσσιας θεότητας της Σικελίας. Ήταν κάτοικος της ήσυχης θάλασσας (γαληνεμένης), όπου και την είδε ο περίφημος Σικελικός κύκλωπας Πολύφημος και την ερωτεύτηκε. Η Γαλάτεια όμως τον απέκρουσε και συνδέθηκε με τον Άκη, τον γιο του Πάνα ή του Φαύνου και της νύμφης Συμαίθας. Έτσι, μια μέρα που η Γαλάτεια ξεκουραζόταν στο στήθος του αγαπημένου της, τους είδε ο Πολύφημος και τυφλωμένος από ζήλια, πέταξε ένα βράχο και έλιωσε τον αντεραστή του. Η Γαλάτεια τότε μεταμόρφωσε τον νεκρό αγαπημένο της σε ποτάμι με καθάριο νερό. Κατ΄ άλλους, η Γαλάτεια πήδησε στη θάλασσα και οι θεοί έκαναν τον Άκη βράχο ή ποτάμι. Σήμερα υπάρχει μικρό ποτάμι της Σικελίας με το όνομα αυτό (Chiaci) , που πηγάζει από την Αίτνα, ενώ αναφέρεται και ποταμός Ακιθίας στη Σικελία επίσης. Άλλοι πάλι παραδίδουν ότι η Γαλάτεια ενέδωσε στους έρωτες με τον Πολύφημο και απόχτησε τρεις γιους, τον Γάλα ή Γαλάτη, τον Κελτό και τον Ιλλυριό – αντίστοιχα γενάρχες των Γαλατών, Κελτών ή Ιλλυριών. Πάντως το τελευταίο μοιάζει περισσότερο να έχει επινοηθεί για να υποδείξει τη σχέση των λαών αυτών, παρά την ιστορία, αφού είναι γνωστό το αρχαίο ρητό που υμνεί την ερωτική υπερηφάνεια της Γαλάτειας: "Ου δύνασαι Θέτιδος και Γαλατείας εράν". Ο παραπάνω έρωτας ενέπνευσε ζωγράφους και ποιητές, όπως ο Ραφαήλ (βλ. σχ. έπαυλη Φαρνέζε Ρώμης), ο Καράτσιο, ο Πουσέν, ο Θεόκριτος, ο Οβίδιος (το 13ο βιβλίο των Μεταμορφώσεων), ο Θερβάντες, ο Φλοριάν, κ.ά. Αυτή η ιστορία μαρτυρά το πέρασμα των Γαλατών από τη Σικελία, ενώ μας θυμίζει και τη σχέση τους με τις χαμένες τους πατρίδες, αφού είχαν μέγα ποταμό Άκη και στην Ασία (Υρκανία, σημερινός Βαχάτ), οι Άκιβοι ήταν μικρός λαός της Σαρματίας, η Ακιλισηνή επαρχία της Αρμενίας (μεταξύ Ταύρου και Ευφράτη) και ο Ακινάκης θεός των Σκυθών. β) Η άλλη Γαλάτεια της ιστορίας μας είναι φτωχή Κρητικοπούλα από τη Φαιστό. Κόρη του Ευρύτιου (του γιου του Σπάρτωνα του Φορωνέα – καταλαβαίνετε πόσο πίσω πάμε…) και σύζυγος του Λάμπρου. Όταν έμεινε έγκυος, ο Λάμπρος δήλωσε πως ήθελε το παιδί, μόνο αν ήταν αγόρι. Η καημένη η Γαλάτεια γέννησε κορίτσι και για να μη το εκθέσει, το έντυσε αγορίστικα και το ονόμασε Λεύκιππο. Έτσι ξεγέλασε τον Λάμπρο, που την ώρα της γέννας βρισκόταν με το κοπάδι του στα βουνά. Όσο όμως μεγάλωνε το παιδί, τόσο δυσκολότερο ήταν να διατηρηθεί το μυστικό. Έτσι, απελπισμένη η Γαλάτεια, κατέφυγε στο ιερό της Λητούς, όπου παρακάλεσε τη θεά να αλλάξει το φύλο του παιδιού της. Πράγματι η θεά το έκανε και από τότε πήρε το επίθετο Φυτιά στη Φαιστό. Προς ανάμνηση του γεγονότος γιόρταζαν στη Φαιστό τα Εκδύσια. Ξέντυναν ένα κορίτσι (δηλαδή αγόρι ντυμένο κοριτσίστικα), για να επιδειχθεί πως είναι αγόρι. Η ιστορία παραδίδει την αρχαιότατη προτίμηση των Κρητικών στα αγόρια, τη διπλή φύση των απόγονων της Γαλάτειας, αλλά και το πέρασμα των Γάλλων από την Κρήτη. Πάντως σήμερα στην Κρήτη το όνομα Γαλάτεια είναι σύνηθες μεταξύ των γυναικών. γ) Η τρίτη Γαλάτεια, ήταν Κυπριωτοπούλα και μάλιστα άγαλμα. Πριν ακόμα φτάσουν οι Αργοναύτες στην Κύπρο, υπήρχε στο νησί άγαλμα της Γαλάτειας τόσο όμορφο, που το ερωτεύτηκε ο βασιλιάς της Πάφου, Πυγμαλίωνας. Παρακάλεσε τότε τη θεά του έρωτα να του δώσει ζωή. Ειδικά η Αφροδίτη δεν μπορούσε να μην ενδώσει σε τέτοιον έρωτα του συντοπίτη της και ζωντάνεψε το άγαλμα της Γαλάτειας! Την όμορφη κόρη παντρεύτηκε ο βασιλιάς, με τον οποίο απόχτησαν τον Πάφο, επώνυμο ήρωα της πόλης, όπου υπήρχε περίφημος ναός της Αφροδίτης. Μια παραλλαγή του μύθου αυτού, λέει ότι ο Πυγμαλίων ερωτεύθηκε άγαλμα της ίδιας της θεάς Αφροδίτης, αλλά επειδή η θεά δεν μπορούσε να τον παντρευτεί, έβαλε στη θέση της την πανέμορφη Γαλάτεια. (Κατ΄ άλλους ο Πάφος ήταν γιος του Κέφαλου, και πατέρας του Κινύρα). Η ιστορία σηματοδοτεί το πέρασμα των Γάλλων και από την Κύπρο. δ) Η τέταρτη και τελευταία Γαλάτεια της ιστορίας μας ήταν μια αυλήτριδα ευνοούμενη του θεού του κρασιού, Διόνυσου του νεότερου. Ιστορία που μας παραδίδει την ικανή σχέση των Γαλατών με το κρασί. 4. 'Η Τυρά ή Τυρία. Ορμητικός και βαθύς ποταμός της ευρωπαϊκής Σαρματίας, που εκβάλλει στον Εύξεινο. 5. Υπάρχει χωριό Γαλλιμή(ν) στην Προικόνησο της Προποντίδας. Πρόκειται για τον αρχαίο Γαληνολιμένα. Και Γάλωρο, πόλη του Εύξεινου Πόντου, μεταξύ Σινώπης και Άλυος (Πτολεμαίος, Ε΄, 3,2), που πολλοί (Μίλερ, κ.ά.) ταυτίζουν με το αρχαίο Ζάγωρο, μάλλον όμως εσφαλμένα. Και έθνος Γαλινδών στην ευρωπαϊκή Σαρματία (βόρεια του Εύξεινου ως τη Βαλτική). Οι Σαρμάτες δημιουργήθηκαν από επιμιξία Αμαζόνων και Σκυθών και ήταν νομαδικός λαός ικανότατος στα άλογα και στον πόλεμο (Ηρόδοτος Δ΄, 21). 6. Οι Βρίαντες (Priantae, κατά τον Πλίνιο, "Φυσ. Ιστ." IV, 41), ίδρυσαν την πόλη Βρενδική, κοντά στη Μαρώνεια. Ο Στράβωνας αναφέρει τους Βρένους, που κατοικούσαν στον Έβρο, ενώ αναφέρεται και θρακικό φύλλο Βέννοι ή Βένοι ή Βεννάσιοι, που κατοικούσε από τα μέσα του Έβρου ως τις εκβολές του. Ίδρυσαν την πόλη Βέννα στον Βεννικό κόλπο και η χώρα ονομάστηκε Βεννική. Αυτοί αργότερα αποτέλεσαν μια εκ των πέντε φυλών που κατοίκησαν την Έφεσο. Το όνομα Bryan (Μπράιαν ή Μπρίαν) είναι κοινότατο ακόμα και σήμερα στις περιοχές της σημερινής Ευρώπης, που αργότερα αποίκησαν αυτοί. 7. Θράκη και Φρυγία είναι δυο λέξεις σχετικές με τη φωτιά, με τη θράκα η πρώτη και με τη φρύξη (φρύγω = ψήνω, λατ. frigo) η δεύτερη. Φρυγία ήταν η μακεδονική προφορά της χώρας που λεγόταν Βριγία και οι κάτοικοί της, οι Βρίγες, από τον γενάρχη τους, τον Βρίγα, ήταν θρακικό έθνος. Και το μακεδονικό θέμα βριγ- είναι σχετικό με τη φωτιά και το ψήσιμο (ενετικό brisiola = μπριζόλα, τεμάχιο κρέατος κατάλληλο για ψήσιμο στη σχάρα, κλπ.). Ακόμα πρήθω = καίω, πυρπολώ. Αξιοσημείωτο είναι ότι αρχαιότατο έθνος Βριγών βρίσκουμε και στη Βρεττανική (σημερινή Βρετανία). Βρίγαντες αναφέρονται στα ανατολικά παράλια της Ιρλανδίας. Σημειωτέον δε, ότι στα πανάρχαια χρόνια η Γαλατία δεν χωριζόταν από τα νησιά της Βρετανίας. Το θαλάσσιο στενό της Μάγχης δημιουργήθηκε μετά την τήξη των παγετώνων. Ακόμα, αναφέρεται και μακεδονικό έθνος Βρυγών, που κατοικούσε στα παράλια της Ιλλυρίας, εκ των οποίων ονομάστηκε η εκεί πόλη Βρυάνιο και Βριόνι (Brioni) το (σημερινό γιουγκοσλαβικό) αρχιπέλαγος και τουριστικό θέρετρο στην Αδριατική. Αναφέρεται δε και μακεδονική πόλη Βρύγιο. Αυτοί είναι οι πρώτοι οικιστές της περιοχής του Βελγίου, που σήμερα ονομάζεται Bruges (φλαμ. Brugge, Μπριζ ή Μπρίγε). Επίσης το σημερινό Brumpt επίσης του Βελγίου, που είναι το αρχαίο Βρευκόμαγο, αποικία των Βρεύκων, κατοίκων της Παννονίας (μεταξύ Βοσνίας και Σαύου). Την ίδια ρίζα με τους Βρίγες, Φρύγες περίπου έχουν (ενδεικτικά αναφερόμενες) και οι πόλεις Brehin (Σκοτίας), Brighouse, Bridgend, Brixham (Αγγλίας), Brie Compte Robert, Brive la Gaillarde, Bruay en Artois, Brunoy (Γαλλίας), Brisighella, Βριξία – νυν Brescia (Ιταλίας), Brilon, Brul, (Γερμανίας), Brunsum (Ολλανδίας), Brunn ή Brno (Τσεχοσλοβακίας), Brienz (λίμνη της Ελβετίας), Briare (διώρυγα που ενώνει τον Λίγηρα με τον Σηκουάνα), κ.ά. Η Φρυγία βρισκόταν στη ΒΔ σημερινή Μ. Ασία, μεταξύ Αιγαίου και Πόντου, στον ποταμό Σαγγάριο. Σήμα κατατεθέν της ο μυθικός βασιλιάς της, Μίδας. Η "Ιλιάδα" παρουσιάζει τους Φρύγες εγκατεστημένους εκεί, ήδη από τον 13ο αι. π.Χ. Πρωτεύουσά τους το Γόρδιο – γι΄ αυτό και οι βασιλείς τους λέγονταν Γόρδιοι ή Μίδες. Έφτιαξαν ένα ιδιότυπο οδικό δίκτυο, που χρησιμοποίησαν αργότερα και οι Πέρσες. Τον 9ο αι. π.Χ. οι Φρύγες είχαν έντονες εμπορικές συναλλαγές με τους άλλους Έλληνες των παραλίων. Αλλά τον 7ο αι. καταλύθηκαν από τους Σουμέριους. Το 620 π.Χ. τη χώρα κατέλαβαν οι Λυδοί. Μετά οι Πέρσες (546), που την διαίρεσαν σε Μεγάλη (το εσωασιατικό τμήμα της) και Μικρά (γύρω από τον Ελλήσποντο, γι΄ αυτό και λεγόταν Εφ΄ Ελλησπόντω). Οι Μακεδόνες με τον Μ. Αλέξανδρο. Μετά το θάνατο αυτού, το βόρειο τμήμα της χώρας περιήλθε στους Βιθυνούς και το υπόλοιπο στους Περγαμηνούς. Ο βασιλιάς της Περγάμου, όμως, Ευμένης, επανέκτησε το τμήμα της Βιθυνίας, που έκτοτε ονομάσθηκε Φρυγία Επίκτητος. Το 133 έγινε επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Διοκλητιανός την ξαναδιαίρεσε σε δυο επαρχίες: Την Πρώτη και τη Δεύτερη Φρυγία. Ο Ιουστινιανός τις μετονόμασε σε Σαλουταρία (με πρωτεύουσα τα Σύνναδα) και Καπατιανή ή Πακατιανή (με πρωτεύουσα της Λαοδίκεια), αντίστοιχα. Άλλες γνωστές πόλεις της Φρυγίας, ήταν το Δορύλαιο, η Πεσσινούντα, οι Κολοσσές, η Απάμεια, κ.ά. 8. γάλλος < βάλλος < βάλανος = το ανδρικό μόριο (< καβάλο, καβάλα, καβάλλητες ίπποι = ευνουχισμένοι κλπ.) < βαλλιός = παρδαλός. Εξ ου και γαλόως (< λατ. glos) η ανδραδελφή ("Ιλιάδα", Γ,122, Χ,473, κ.ά.). 9. Σημαντική πόλη της Παρωρείου Φρυγίας, μαζί με τις Σύνναδα, Ίψο, Αντιόχεια και Μητρόπολη. 10. Γνωστό σε μας και ως διάνο ή ινδιάνο ή κούρκο ή τούρκο. 11. Χώρα στη Μικρά Ασία, η κοινά ονομαζόμενη Γαλλογραικία - και οι κάτοικοί της Ελληνογαλάτες - ή και Βουκελλαρία. Η Βουκελλαρία ήταν θέμα επί Βυζαντίου, που ιδρύθηκε μάλλον από τον Κωνσταντίνο Ε΄ (741-775) και ήταν στην αρχή ενωμένο με την Παφλαγονία, με πρώτο διοικητή τον Μάνη (767-768) και πρωτεύουσα την Άγκυρα. Οι Βουκελλάριοι ήταν επίλεκτο σώμα και τάξη ιδιωτών στρατιωτών του Βυζαντίου και μεγάλων γαιοκτημόνων με ειδικά προνόμια. Αναφέρεται ότι ο Βελισσάριος διέθετε 7.000 Βουκελλάριους. Αργότερα, οι Γαλλογραικοί ονομάζονταν Φραγκολεβαντίνοι (= Φράγκος + λεβαντίνος < ιταλ. levante = ανατολικός). Όρος που επικράτησε για Ευρωπαίους που γεννήθηκαν στην Ανατολή (Μ. Ασία και Αίγυπτο) και ως εκ τούτου δεν πολυενδιαφέρονταν για την αρχική τους πατρίδα, πράγμα που με τον καιρό έκαμε τη λέξη συνώνυμη ανθρώπου χωρίς εθνικό ή ηθικό έρμα. (Το ηθικό γιατί υπήρχε ακόμη διάχυτη η συσχέτισή τους με τους γάλλους ιερείς). 12. Ποταμός της Βιθυνίας, που πηγάζει από τους Μόδρους της Φρυγίας και χύνεται στον Σαγγάριο. 13. Οροσειρά της Εφέσου, στην ιωνική ακτή, μεταξύ Εφέσου και Κολοφώνα. (Στράβων ΙΔ΄, 642, και Νικηφ. Γρηγοράς Δ΄, 8) Και ομώνυμη πόλη στην περιοχή (Στ. Βυζάντιος). 14. Πόλη της Βιθυνίας. 15. Η Γαληψός της Θράκης ονοματίστηκε, από τον ήρωα Γαληψό, γιο του Θάσου και της Τηλέφης. Υπήρχε Γαληψός στη Σιθωνία Χαλκιδικής (όπου προσέγγισε ο Ξέρξης – πιθανό σημερινό Τριπόταμο) και Γαληψός στη Θάσο. Σήμερα υπάρχει χωριό Γαληψός (πρώην Δεδέμπαλη) της Καβάλας. Οι δε Γαλεώτες ή Γαλεοί (της Αττικής ή της Σικελίας), είχαν γενάρχη τον φερώνυμο ήρωα, γιο του Απόλλωνα και της Θεμιστούς, της θυγατέρας του βασιλιά των Υπερβόρειων Ζαβίου. Ο Γαλεώτης πήγε στη Σικελία έπειτα από χρησμό του μαντείου της Δωδώνης. Ήταν φημισμένοι μάντεις στη Σικελία, οι σοφότατοι όλων, κατά τον Άρχιππο (fr. IV p. 720). 16. Πόλη, αρκτικώς της Έδεσσας. 17. Μια άλλη ετυμολογία της περιοχής εξάγει τη λέξη από το τοπικό γαλίγ (= περιοχή) και μια άλλη από το επίσης τοπικό γέλιλα (= κύκλος). 18. Χωριό κοντά στην Ιεριχώ. 19. Η ΝΑ άκρη της Τενέδου ονομάζεται Γαλέοι. Μαζί με τη νότια άκρη του Μαρμαρά σχηματίζουν τον όρμο που λέγεται επίσης Γαλέοι. 20. Υπάρχει χωριό Φρυ της Κάσου. Αλλά και η τουρκική ονομασία του λιμανιού Μανδράκι της Ρόδου είναι Γαλερέ λιμάν, στις άκρες των δυο κεράτων του οποίου στηριζόταν ο περίφημος Κολοσσός (αλλά η ονομασία προκύπτει μάλλον από τις γαλέρες των ιπποτών που αγκυροβολούσαν εκεί). 21. Βρίσκουμε συστάδα μικρών μυρμήκων νήσων στα ΒΑ της Κύπρου, έναντι του Δαυλού, με το όνομα Γαλούνια, ενώ Γαλουνόπετρα υπάρχει ακρωτήρι, επίσης ΒΑ του νησιού και ομώνυμο βραχονήσι. 22. Υπάρχει χωριό Γάλλος του Ρεθύμνου, Γαλουβάς και Γαλατάς των Χανίων και Γαλενιανό, Γαλένιο και Γαλιά του Ηρακλείου. 23. Υπάρχει χώρα Γαλικία στη ΒΔ Ισπανία. Πράγματι οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι συγγραφείς θεωρούν τους Γαλίκιους της Ιβηρικής συγγενείς των Κελτών. Μιλάνε μια ιδιαίτερη νεολατινική διάλεκτο, τη γαλικιανή, κάτι ανάμεσα στην ισπανική και την πορτογαλική. Αναφέρεται και πόλη Γάλλικα στην Ισπανία. Τέλος, το αρχαίο Βριγάντιο (νυν Corruna) της Ταρρακωνικής Ισπανίας στον Ατλαντικό. 24. Όπου στη χώρα που ονομάστηκε Γαλαρία έχτισαν την πόλη Γαλαρίνα, με τη βοήθεια του Σικελού Μόργου. Αναφέρεται και σικελική πόλη Γαλερία, που η τοποθεσία της δεν έχει βρεθεί. Βρέθηκαν μόνο νομίσματά της, με απεικονίσεις του Δία και του Διόνυσου, με την ελληνική επιγραφή CAΛAPINON CAΛA (βλ. σχ. Hill. Coins of anc. Sicily, 1903, 90). 25. Υπάρχει Γαλικία (γερμ. Galizien, πολων. Galicja, παλιότερα Halicz) στην παλιά αυστριακή αυτοκρατορία, στα βόρεια Καρπάθια και τη βόρεια και ΒΑ πεδιάδα αυτών. Οι Γαλίκιοι τον 5ο αι. ξεκίνησαν από εδώ να καταλάβουν τη Σερβία και την Κροατία και έτσι μεγάλος αριθμός τους κατέβηκε νοτιότερα. 26. Σημερινή Alise sur Seine. Λέγεται και Αλέζια. Έπεσε στον Καίσαρα μετά από μακροχρόνια πολιορκία, το 52 π.Χ. Θυμίζουμε ότι στην αρχαία Λακωνία υπήρχαν οι Αλέσιες (κοντά στο σημερινό Μιστρά), που ήταν φημισμένο κέντρο λατρείας του Ποσειδώνα και του Λακεδαίμονα, του γιου της νύμφης Ταϋγέτης, όπου ο Μύλης, ο γιος του Λέλεγα άλεσε το πρώτο σιτάρι και έκτοτε ονοματίστηκε έτσι η πολιτεία και μύλος το εργαλείο άλεσης. Ακόμα, υπάρχει χωριό Αλέσταινα στα Καλάβρυτα και Αλέστια στην Ευρυτανία. 27. Πολλοί ισχυρίζονται ότι οι Φράγκοι είναι γερμανικό φύλο, που κατέβηκε μάλλον, λένε, από τις Βαλτικές χώρες. Αδυνατούν όμως να μας δώσουν την ετυμολογία του ονόματός τους, καθώς και την αρχική κοιτίδα τους. Επειδή "αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις" ας δούμε πώς μεταχειρίζονται οι ίδιοι τη λέξη Φράγκος και Φρυγία. Οι ίδιοι λοιπόν οι Γάλλοι στη γλώσσα τους μαρτυρούν ότι το θέμα franc- προδίδει πέρασμα, δηλαδή πόντο (franchir = διασχίζω, franchise = ατέλεια, franchissement = διάβαση, κλπ.), άρα οι Francοι είναι Πόντιοι, ενώ και γι΄ αυτούς το θέμα fri- προδίδει φρύξη (λ.χ. friction = εντριβή, frire = φρύγω, friture = τηγάνισμα, κλπ.)!… Αυτοί οι Φράγκοι περιγράφονται ψηλοί, ξανθοί, με ανοιχτόχρωμο δέρμα. Φορούν πανταλόνια από λινάρι ή δέρμα και έχουν το κορμί τους γυμνό. Είναι βάρβαροι, μέτριοι καλλιεργητές της γης, και ζουν με λεηλασίες. Επιδέξιοι τεχνίτες, μεταλλουργοί και χρυσοχόοι. Ικανοί πεζικάριοι, που πολεμούν χωρίς πανοπλία, χρησιμοποιώντας μόνο ένα σπαθί ή ένα τσεκούρι ή ένα ακόντιο. Έφιπποι ήταν μόνο οι αρχηγοί τους, οι οποίοι φέρουν και μεγάλη σπάθη. Ειδωλολάτρες, που ως τον 8ο αι. βασάνιζαν τους ιεραπόστολους του χριστιανισμού. Ήταν χαλαροί όσον αφορά τους γάμους και τις επιμιξίες, γι΄ αυτό και απορροφήθηκαν σχετικά γρήγορα από τη μεγάλη γαλλο-ρωμαϊκή λαϊκή μάζα. 28. Υπάρχει πόλη - ποταμίσιο λιμάνι με το όνομα Γαλάτι ή Γαλάτσι (ρουμ. Galati) ή και Γαλάζιο στη Ρουμανία, στην αριστερή όχθη του Δούναβη, στη συμβολή του με τους Προύθο και Σερέτ
Τό αρθρο είχε δημοσιευτει στήν Ελληνική Αγωγή το 2000
Από : http://enaasteri.blogspot.gr/2012/07/blog-post_03.html?spref=fb
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου