Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΙΡΗΝΗ Ομιλία του Δρ. Murli Manohar Joshi –κύριου φιλοξενουμένου στην εναρκτήρια σύνοδο του παγκόσμιου συνέδριου φιλοσοφίας που πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη 18-21 Αυγούστου, 1998. ------------------------------------------------------------- Είναι πράγματι τιμή μου να βρίσκομαι σήμερα εδώ με όλους εσάς και να σας συντροφεύω σε αυτή τη πολύ σημαντική εκδήλωση στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο της Γενεύης, προκειμένου να συζητήσουμε και να κατανοήσουμε ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ, ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ. Αγαπητοί φίλοι, σε αυτό το σημείο θα ήθελα να υποβάλλουμε τα σέβη μας σε όλους εκείνους τους μεγάλους Αγίους, Μύστες και επιστήμονες του κόσμου μας, που με το έργο τους μας παρουσίασαν όλους τους πιθανούς τρόπους για να εγκαθιδρύσουμε μία ολιστική κοινωνία και να κάνουμε την ανθρώπινη ζωή άνετη, χαρούμενη και ουσιαστική. Οι άνθρωποι, όλοι ένδοξα γεννήματα της ΜΗΤΕΡΑΣ ΜΑΣ ΓΗΣ, είναι ιδιαίτερα εξελιγμένες ψυχές που είχαν κατακτήσει την αιώνια ευδαιμονία με την συνειδητοποίηση της ανώτατης ψυχής –το Brahman. Είμαι υπερήφανος που ανακοινώνω σε αυτό το σημαντικό ακροατήριο ότι οποτεδήποτε ο κόσμος ήταν κάτω από χάος και σύγχυση στην Ανατολή ή στη Δύση, μία μεγάλη ψυχή, είτε λέγεται Κρίσνα, είτε Ιησούς, γεννιόντουσαν ακριβώς την κατάλληλη στιγμή, για να δώσουν στον κόσμο το ΘΕΪΚΟ ΦΩΣ της αγάπης και της συμπόνιας στους βασανισμένους αυτού του κόσμου, και έτσι εγκαθίδρυσαν την αληθινή και ανθρώπινη θρησκεία στον κόσμο μας. Επτά αιώνες πριν, όταν το σύνολο της Ινδίας βρισκόταν σε σύγχυση, ο μεγάλος φιλόσοφος και Άγιος Shri Jnaneshwara Alandi, ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης, ή οι μεγάλοι επιστήμονες της σύγχρονης εποχής ήταν κοντά μας, για να στηρίξουν το μεγάλο έργο της βελτίωσης της ανθρωπότητας. Χαιρετίζω όλους τους μεγάλους Αγίους, Μύστες, Σοφούς και Επιστήμονες του κόσμου! Κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων, η ανθρώπινη κοινωνία έγινε μάρτυρας τεράστιας επιστημονικής προόδου και αύξησης της υλικής της ευημερίας σε πολλά μέρη του κόσμου αφ' ενός, αλλά και μιας σοβαρότατης ηθικής και πνευματικής διάβρωσης αφετέρου. Η ανθρωπότητα σήμερα αντιμετωπίζει μια πολυδιάστατη πολιτισμική κρίση, που έχει καταπιεί σχεδόν όλες τις προοπτικές της υλικής και πνευματικής μας ζωής. Όλα τα έθνη, είτε πλούσια είτε φτωχά, είναι έθνη με μια προβληματισμένη ψυχή σε αναζήτηση ενός νέου συμβόλου. Η ερώτηση που τίθεται είναι, πώς μπορεί η επιστήμη και η πνευματικότητα να συμβάλλουν –από κοινού– στην παγκόσμια ειρήνη. Στις διδασκαλίες των Ινδών Διδασκάλων, όπως ο Swami Vivekananda, υπάρχουν οι απαντήσεις σε αυτήν την ερώτηση. Η επιστημονική σκέψη που εξουσιάζει το δυτικό μυαλό εδώ και τρεις αιώνες, είναι εξέλιξη και αποτέλεσμα των εργασιών του Γαλιλαίου, του Βάκωνα, του Καρτέσιου και του Νεύτωνα. Τα θεμέλια του επιστημονικού ορθολογισμού τοποθετήθηκαν όταν ο Γαλιλαίος συνδύασε για πρώτη φορά το πείραμα με τα μαθηματικά. Ο Βάκωνας ανακοίνωσε τη θεωρία της επαγωγικής διαδικασίας και ο Καρτέσιος δήλωσε ότι " η επιστήμη είναι συγκεκριμένη και εμφανής γνώση". Ο Καρτέσιος κατασκεύασε επίσης ένα εξ ολοκλήρου νέο σύστημα στο οποίο όλα τα γεγονότα μπορούσαν να περιγραφούν με τη βοήθεια των μαθηματικών. Η δήλωσή του «Cogito Ergo Sum» -(σκέφτομαι άρα υπάρχω)– οδήγησε στον «τεμαχισμό» της ανθρώπινης προσωπικότητας με το «μυαλό» να χωρίζεται από το «σώμα» και να λειτουργεί ως ο απόλυτος ρυθμιστής του σώματος. Ο Καρτέσιος με την αναλυτική ικανότητά του, απεικόνισε τον κόσμο και όλα τα αντικείμενα που τον αποτελούν ως αυτόματα –(μηχανές). Για τριακόσια έτη μετά το θάνατό του και πιθανότατα λόγω της μεγάλης του επιρροής, οι επιστήμονες μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, εξακολουθούσαν να προσπαθούν να διερευνήσουν το μυστήριο της λειτουργίας αυτής της μεγάλης μηχανής. Ως φυσικό επακόλουθο της ιδέας αυτής, η φύση και το σύμπαν έπρεπε να κατανοηθούν με βάση τους νόμους μιας τεράστιας πολυσύνθετης μηχανής, με το πλήθος των ουράνιων σωμάτων ως μέρη του και με λειτουργίες βασισμένες σε λίγους και συγκεκριμένους νόμους, που το ανθρώπινο μυαλό θα μπορούσε κάποια στιγμή να ανακαλύψει. Αυτή η κοσμοαντίληψη ενισχύθηκε από τις εργασίες του Νεύτωνα, που ανέπτυξε τις θεωρίες του του βάσει των Καρτεσιανών απόψεων για τον κόσμο, και τις παρέδωσε ως θεμέλιο λίθο για την ίδρυση της κλασικής φυσικής. Ο Νεύτωνας «απέδειξε» στο δυτικό κόσμο ότι ο κόσμος ήταν κατανοητός με τη λογική. Στην πραγματικότητα, η δήλωση του Νεύτωνα, «δεν κάνω υποθέσεις» – (Hypothesis non fingo)– αποτέλεσε την βάση για την ταχύτατη ανάπτυξη των πειραματικών επιστημών, ιδιαίτερα τη φυσική, και οδήγησε τελικά σε μερικές από τις πιο θαυμαστές επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις. Η βιομηχανική επανάσταση δεν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει χωρίς την προηγούμενη ανακάλυψη, ότι τα ουράνια σώματα υπακούν στους ίδιους νόμους με όλα τα φυσικά σώματα του πλανήτη μας. Το ανθρώπινο μυαλό θα μπορούσε, επομένως, να κατανοήσει το τι έως τότε ανήκε στη δικαιοδοσία του Θείου. Εάν και ο Καρτέσιος ανέπτυξε το επιστημονικό πεδίο της μαθηματικής ανάλυσης και απέδειξε ότι η φύση θα μπορούσε να απεικονιστεί ως μια μεγάλη μηχανή, ο Νεύτωνας ήταν αυτός που ανακάλυψε τους νόμους με τους οποίους η μηχανή αυτή λειτουργούσε. Η νευτώνεια κοσμοθεωρία ήταν μηχανιστική, πλήρως ντετερμινιστική και στηριζόμενη στην αρχή της αιτιότητας. Στη νευτώνεια φυσική η θέση ενός κινούμενου αντικειμένου σε οποιοδήποτε μελλοντικό χρόνο θα μπορούσε να προβλεφθεί με απόλυτη ακρίβεια, αν υπήρχαν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για την παρούσα θέση του και όλοι οι νόμοι που κυβερνούν την κίνησή του. Ομοίως η προηγούμενη θέση του θα μπορούσε με αυτόν τον τρόπο να καθοριστεί επίσης με απόλυτη ακρίβεια. Συνεπεία αυτής της αρχής, η γιγαντιαία κόσμο-μηχανή λειτουργούσε όπως μια εκ των προτέρων ηχογραφημένη ταινία, όπου τίποτα δεν αλλάζει και κάθε γεγονός προκαθορίζεται ακριβώς τη στιγμή που η μηχανή μπαίνει σε λειτουργία. Αυτή η υπόθεση απαιτούσε την ύπαρξη μιας εξωγήινης διάνοιας, που να θέτει τη μηχανή στην κίνηση σύμφωνα με μερικούς θείους νόμους. Στο καρτεσιανό σύστημα η φύση θα μπορούσε να περιγραφεί αντικειμενικά από ένα σύνολο μαθηματικών εξισώσεων, ενώ η ύπαρξη ενός παρατηρητή δεν είναι απαραίτητη. Η σύνθεση αυτών των δύο ιδεών διατήρησε τη θεώρηση του κόσμου ως μηχανή, αλλά αποχαιρέτησε για τον κόσμο τον Θεό. Ο καρτεσιανός δυϊσμός μεταξύ του πνεύματος και της ύλης δημιούργησε έτσι ένα βαθύ πνευματικό κενό. Παρακάτω συνοψίζονται μερικές από τις φιλοσοφικές συνέπειες της καρτεσιανό-νευτώνειας προσέγγισης: α. Ο κόσμος είναι μια γιγαντιαία μηχανή και κυβερνάται από συγκεκριμένους καθολικούς νόμους, που μπορούν να ανακαλυφθούν μέσω πειραμάτων και ορθολογικής κατανόησης. Με την εφαρμογή αυτών των νόμων ο άνθρωπος μπορεί να επεκτείνει τον ορίζοντα της γνώσης του και να λάβει περαιτέρω πληροφορίες για τη φύση ή το σύμπαν. β. Υπάρχει ένας εξωτερικός κόσμος που λειτουργεί ανεξάρτητα από εμάς τους ανθρώπους. Ο εξωτερικός αυτός κόσμος μπορεί να παρατηρηθεί και να μετρηθεί κατά τρόπο αντικειμενικό και χωρίς να προκύψει οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτόν. Ο εξωτερικός κόσμος είναι απρόσωπος και απόλυτα αντικειμενικός. Η έννοια της «απόλυτης αντικειμενικότητας» ήταν βασισμένη στην υπόθεση ότι υπάρχει ένας εξωτερικός κόσμος, ανεξάρτητος από την ύπαρξη του παρατηρητή. Η ύπαρξη –το «εγώ»– είναι ο παρατηρητής, που υπάρχει «εδώ μέσα», και «εκεί έξω» υπάρχει το αντικείμενο της παρατήρησης του εγώ, ο «εξωτερικός κόσμος». Η φιλοσοφία του επιστημονικού ορθολογισμού επίσης υποστήριζε ότι κάθε γεγονός στον εξωτερικό κόσμο είναι προκαθορισμένο, έτσι δεν υπάρχει δυνατότητα επιλογής ή πιθανότητα επίδρασης στον εξωτερικό κόσμο από τον παρατηρητή. Εάν όμως δεν μπορεί τίποτε να αλλάξει από τη δράση του παρατηρητή, τότε ποια είναι η χρησιμότητα αυτής της γνώσης; Η απάντηση ήταν ότι με την επίμονη βελτιστοποίηση των πειραματικών τεχνικών και των μαθηματικών μεθόδων ο επιστήμονας μια ημέρα θα ήταν σε θέση να παρατηρήσει, να καταγράψει και να κατανοήσει ακόμη και την τελευταία λεπτομέρεια του κόσμου, η φύση δηλαδή, θα αναγκαζόταν να αποκαλύψει όλα μυστικά της. Οι επιστήμονες ακολούθησαν αυτήν την πορεία σθεναρά μέχρι το δέκατο ένατο αιώνα ερμηνεύοντας επιτυχώς τα διάφορα φυσικά φαινόμενα, όσον αφορά τα άτομα, τα μόρια και την κίνησή τους. Η καρτεσιανή πίστη στην απολυτότητα της επιστημονικής γνώσης δημιούργησε το υπόβαθρο, πάνω στο οποίο δόθηκε στην επιστήμη και την τεχνολογία ο κυρίαρχος ρόλος. Η επιστήμη γινόταν όλο και περισσότερο κοσμική. Η μηχανιστική θεώρηση και η εξελικτική κοσμοθεωρία εξουσίασαν το δυτικό κόσμο κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, οπότε το ίδιο μοντέλο εφαρμόστηκε κατ’ επέκταση στη χημεία, στη βιολογία, στην ψυχολογία, ακόμη και στις κοινωνικές επιστήμες. Το νευτώνειο πρότυπο έγινε πιο σύνθετο προκειμένου να επιλυθούν συγκεκριμένα προβλήματα στα διάφορα επιστημονικά πεδία. Κατά το 18ο αιώνα διαδόθηκε ταχύτατα η μηχανιστική και αναγωγική κόσμο-προσέγγιση και πολλοί φιλόσοφοι άγγιξαν πρωτοφανή θέματα όπως η «κοινωνική φυσική». Προς το τέλος του 17ου αιώνα ο παγκοσμίου φήμης φιλόσοφος John Locke είχε δημοσιεύσει την εργασία του, βαθιά επηρεασμένος από το νευτώνειο πρότυπο. Αυτή η δημοσίευση άσκησε τεράστια επιρροή στους φιλοσόφους του 18ου αιώνα. Ο Locke ανέπτυξε μια ατομιστική άποψη της κοινωνίας, ανάγοντας τα μοντέλα κοινωνικής συμπεριφοράς σε πρότυπα μεμονωμένης συμπεριφοράς. Προφανώς η ψυχολογία και η πολιτική φιλοσοφία επηρεάστηκαν από αυτήν την μη συμβατική προσέγγιση. Οι ιδέες του Locke προώθησαν ένα νέο σύστημα αξιών και άσκησαν βαθιά επίδραση στην ανάπτυξη της σύγχρονης πολιτικής και οικονομικής σκέψης. Σύσσωμος ο δυτικός κόσμος ήταν κάτω από τη «μαγεία» του νευτώνειου προτύπου, μέχρις ότου εμφανίστηκαν ορισμένες, εκτεταμένης σημασίας εξελίξεις, κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Η θεωρία της εξέλιξης αναπτύχθηκε ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων ερευνών στη γεωλογία, τη βιολογία και την εργασία του Pierre Laplace και Immanuel Kant. Στην ίδια τη φυσική η ανακάλυψη του ηλεκτρομαγνητικού φαινομένου ήταν ασύμβατη με το μηχανιστικό νευτώνειο πρότυπο. Οι βιολόγοι άρχισαν να αμφισβητούν την εγκυρότητα της καρτεσιανής θεώρησης, ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε ως μία τέλεια κατασκευασμένη μηχανή. Άντ' αυτού πρότειναν ένα εξελικτικό μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο η συνθετότητα του κόσμου στο παρόν έχει προκύψει από απλούστερες δομές του παρελθόντος. Αυτό το μοντέλο ήταν εξίσου καθαρά υλιστικό και συμβατό με την άποψη, ότι η εξέλιξη του εξωτερικού κόσμου μπορεί μεμονωμένα και αντικειμενικά να παρατηρηθεί από έναν ανεξάρτητο παρατηρητή. Τα πνευματικά στοιχεία έλειπαν ακόμη και από αυτή τη προσέγγιση. Παραταύτα, η επιστήμη συνέχιζε να μετρά, να ποσοτικοποιεί και να βελτιώσει τις πειραματικές τεχνικές της, και η νευτώνεια μηχανική συνέχισε να είναι η βάση όλης της φυσικής μέχρις ότου εμφανίστηκε επί σκηνής ο Einstein. Από το ξεκίνημα του 20ού αιώνα η επιστήμη έχει προοδεύσει αναθεωρώντας πολλές από τις προϋπάρχουσες ιδέες. Η αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg έχει επιφέρει μια βαθύτερη διορατικότητα στην κατανόηση της συμπεριφοράς των υποατομικών σωματιδίων. Η απόλυτη συσχέτιση αιτίου και αιτιατού παύει να ισχύει στην περιοχή της υποατομικής φυσικής. Ο ντετερμινισμός του νευτώνειου προτύπου στο μακρόκοσμο αντικαθίσταται από την αρχή της απροσδιοριστίας στον υποατομικό κόσμο. Μετά τα επιτυχή πειράματα του Bose η διάκριση μεταξύ έμ-βιου και ά-βιου έχει εγκαταλειφθεί. Ο Bose ξεκίνησε να ερευνά τη συμπεριφορά ά-βιων «όντων», όπως τα μέταλλα, σε σχέση με τα ζώα. Ανακάλυψε την «κούραση» των μετάλλων και έπειτα το ενδιαφέρον του στράφηκε από τη φυσική στη φυσιολογία. Στις 10 Μαίου του 1901 ο Bose παρουσίασε τα αποτελέσματα των πειραμάτων του στην Αγγλία. Οι επιστήμονες είδαν με κατάπληξη τις παρόμοιες καμπύλες μυών και μετάλλων, από την επίδραση «κούρασης», ερεθισμού, κατάπτωσης και δηλητηρίου. Μετά το τέλος των πειραμάτων, ο Bose έκανε την παρακάτω δήλωση: «Αυτό το βράδυ σας παρουσίασα αυτογραφικά αρχεία από την επίδραση της τάσης και της έντασης στα έμ-βια και ά-βια όντα. Πόσο παρόμοιες είναι οι καταγραφές! Τόσο παρόμοιες, που με δυσκολία μπορείτε να πείτε ποια αντιστοιχεί σε τι! Με την ανακάλυψη τέτοιων φαινομένων, πώς μπορούμε να σύρουμε μια οριοθετική γραμμή, και να πούμε ότι εδώ τελειώνουν η φυσική και εδώ αρχίζει η φυσιολογία; Τέτοιοι απόλυτοι διαχωρισμοί δεν υπάρχουν... Όταν έγινα σιωπηλός μάρτυρας αυτών των καταγραφών αντιλήφθηκα την ενότητα που υπάρχει μέσα σε όλα τα πράγματα του κόσμου μας –τον κόκκο που είναι κυματισμός φωτός, τη ζωή επάνω στη γη μας, τον ακτινοβόλο ήλιο που λάμπει στον ουρανό μας– τότε ήταν που κατάλαβα για πρώτη φορά ένα ελάχιστο κομματάκι από εκείνο το μήνυμα, που παραδόθηκε στους προγόνους μας 30 αιώνες πριν στις όχθες του ποταμού Γάγγη. Σε αυτούς που βλέπουν το ΕΝΑ σε όλο το περίπλοκο ξεδίπλωμα των διαφορετικών υπάρξεων αυτού του κόσμου, σε αυτούς ανήκει η Αιώνια Αλήθεια, σε κανέναν άλλο, σε κανέναν άλλο.» Υπάρχουν άπειρα παραδείγματα που στηρίζουν την ανακάλυψη του Bose. Ο Βιεννέζος βιολόγος Raoul France, ο ερευνητής Clean Backster στην Αμερική, ο ιάπωνας επιστήμονας Dr. Hashimoto και πολλοί άλλοι, επιβεβαιώνουν με πειράματά τους αυτό που ο Bose πρώτος ανακάλυψε. Η μηχανιστική κοσμοαντίληψη δεν μπορεί να εξηγήσει αυτήν την ενδοσυνοχή οργανικού και ανόργανου κόσμου. Η επιστήμη σήμερα έρχεται αντιμέτωπη με ορισμένες ερωτήσεις που νωρίτερα θεωρούνταν μη σχετιζόμενες με το πεδίο δράσης της. Ως αποτέλεσμα επιστημονικών ανακαλύψεων, τέτοιες ερωτήσεις έρχονται αναπόφευκτα στο νου των διανοούμενων: «Έχει η ύλη σχέση με τη συνείδηση με οποιοδήποτε τρόπο;» Και αν ναι, τότε ποια είναι η φύση αυτής της σχέσης; Όλα ξεκίνησαν γύρω στο 1924-25 όταν ο Louise de Broglie έφερε στο προσκήνιο την υπόθεση των κυμάτων ύλης. Ο Erwin Schroedinger –ο πατέρας του μηχανικού προτύπου κυμάτων– πρότεινε τη νέα του εξίσωση κίνησής για ένα ελεύθερο σωματίδιο στην περίπτωση ενός ηλεκτρονίου. Κατόπιν ήρθε W. Heisenberg με την αρχή της απροσδιοριστίας του και δήλωσε ότι «εάν είμαστε βέβαιοι για τη θέση ενός κινούμενου σωματιδίου, όπως το ηλεκτρόνιο, είμαστε αβέβαιοι για την ταχύτητά του και το αντίστροφο». Το φυσικό πόρισμα της αρχής της απροσδιοριστίας του Heisenberg ήταν: α. δεν μπορούμε να ξέρουμε τι ακριβώς είναι ένα στοιχειώδες σωματίδιο β. στον υποατομικό κόσμο δεν ισχύει ο νόμος του αιτίου και αιτιατού γ. ο απόλυτος διαχωρισμός μεταξύ παρατηρητή και παρατηρούμενου δεν ισχύει Η προσπάθεια να ανακαλυφθεί η έσχατη αλήθεια για την φυσική πραγματικότητα μέσω πειραμάτων χάνει επομένως το νόημά της. Οι κλασικές θεωρήσεις αποδείχθηκαν ανίσχυρες και ανεπαρκείς στον υποατομικό κόσμο. Τα φαινόμενα στην υποατομική περιοχή είναι μόνο στατιστικά περιγράψιμα. Είναι δε, αδύνατο να περιγραφεί η συμπεριφορά ενός σωματιδίου με βεβαιότητα. Η σύγχρονη φυσική εξετάζει τώρα το νέο μοντέλο της κβαντικής μηχανικής. Βασική και ουσιώδης ερώτηση είναι, το τι ακριβώς περιγράφει η κβαντική μηχανική; Η γενικότερα αποδεκτή απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι γνωστή ως «ερμηνεία της Κοπεγχάγης». Η ερμηνεία της Κοπεγχάγης απλά δηλώνει ότι η κβαντική μηχανική περιγράφει συσχετισμούς στις εμπειρίες μας. Είναι σχετική με το αποτέλεσμα της παρατήρησης, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Ο Einstein, εντούτοις, αντετάχθη σε αυτό το μοντέλο μέχρι τέλους. Η διάσημη δήλωσή του, ότι δεν πιστεύει ότι «παίζει ο Θεός ζάρια», εξέφραζε τη διαφωνία του με την πιθανολογική ερμηνευτική της κβαντικής μηχανικής. Η πιο συγκλονιστική συνέπεια της ερμηνείας της Κοπεγχάγης ήταν ότι οι φυσικοί, πιεσμένοι από τα ίδια τα συμπερασμάτα των μελετών και πειραμάτων τους, αναγκάστηκαν να δεχτούν ότι η πλήρης κατανόηση της πραγματικότητας βρίσκεται πέρα από τις δυνατότητες της λογικής σκέψης. Και είναι σημαντικό ότι ο Einstein δεν συμφώνησε ποτέ με αυτό. Εντούτοις, το κβαντικό μηχανικό μοντέλο χωρίς δισταγμό δηλώνει ότι η νέα φυσική δεν βασίζεται στη «απόλυτη, αντικειμενική πραγματικότητα» αλλά σε εμάς τους ίδιους. Ο εξωτερικός κόσμος δεν μπορεί να διαχωριστεί από τον παρατηρητή του. Ο Einstein που πίστευε στην αιτιότητα δεν θα μπορούσε να δεχτεί την αρχή της απροσδιοριστίας του Heisenberg. Προκειμένου να υποστηρίξουν τον Einstein, οι Boris Podolsky και Nathan Rosen δημοσίευσαν ένα άρθρο με τίτλο: «Μπορεί η κβαντική περιγραφή της φυσικής πραγματικότητας να θεωρηθεί πλήρης;» Οι συντάκτες του άρθρου έθεσαν ως αρχή ότι εάν η αρχή της αβεβαιότητας ήταν σωστή, –ότι δηλαδή η αιτιότητα δεν ισχύει στην περιοχή του υποατομικού κόσμου–, η αρχή αυτή θα οδηγούσε σε ένα παράξενο παράδοξο, –ότι το ίδιο είδος δύο υποατομικών σωματιδίων πρέπει να είναι ταυτόχρονα στην ίδια θέση, ή ότι το ίδιο υποατομικό σωματίδιο μπορεί να είναι ταυτόχρονα σε δύο διαφορετικές θέσεις. Το ότι αυτό το παράξενο παράδοξο όντως ισχύει, αποδείχθηκε από τα επιτυχή πειράματα του David Bohm το 1972 στο Λονδίνο, από τους Clauser και Freedman στις ΗΠΑ και μια ομάδα του Alain Aspect στο Παρίσι το 1982. Το αδύνατο των υπερφωτοβολικών συνδέσεων, όπως προτείνεται από τη θεωρία της σχετικότητας, δεν ισχύει πλέον. Ως εκ τούτου, «μπορεί να ισχύει μια ενδοσυνοχή στα γεγονότα που πραγματοποιούνται στο διάστημα, όπως οι αποστάσεις». Ο J. S. Bell, φυσικός στην Ευρωπαϊκή Οργάνωση για την Πυρηνική Έρευνα (Κέντρο Πυρηνικών Μελετών και Ερευνών (CERN)) έδωσε μια μαθηματική διατύπωση της EPR επίδρασης. Η συγκλονιστική επίπτωση του θεωρήματος του Bell είναι ότι «στο έσχατα θεμελιώδες επίπεδο, τα διαχωρισμένα τμήματα του κόσμου συνδέονται με έναν οικείο και άμεσο τρόπο». Το 1975 ο Jack Sarfatti δήλωσε, «όχι μόνο ισχύουν οι υπερφωτοβολικές συνδέσεις, αλλά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν με έναν ελέγξιμο τρόπο για τη διάδοση μηνυμάτων» Το 1975 ο Henry Stapp είπε ότι «το θεώρημα του Bell είναι η βαθύτερη ανακάλυψη της επιστήμης». Η συγκλονιστική συνέπεια όλων αυτών των ανακαλύψεων είναι ότι η καρτεσιανή έννοια της πραγματικότητας, ως το σύνολο των τμημάτων που ενώνονται με τοπικές συνδέσεις, δεν ταιριάζει στο κβαντικό μηχανικό παράδειγμα. Ο Henry Stapp ολοκληρώνει πάλι με τη ρήση, ότι «το θεώρημα του Bell αποδεικνύει στην πραγματικότητα τη βαθιά αλήθεια, ότι ο κόσμος είναι είτε πλήρως άναρχος είτε πλήρως αδιάσπαστος». Το θεώρημα του Bell υπονοεί ότι οτιδήποτε συμβαίνει σε μια ενιαία οντότητα σε ένα μέρος του κόσμου έχει μια επίδραση που μπορεί να ανιχνευθεί σε μια παρόμοια οντότητα, σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου. Σύμφωνα με τον Malic Kapec, το θεώρημα του Bell έχει θέσει τα θεμέλια για τον νεοντετερμινισμό ή τον υπερντετερμινισμό στην επιστήμη. Οι αρχικές συνθήκες δεν μπορούν να αλλάξουν. Το σύμπαν δεν θα μπορούσε να είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που είναι. Ο David Bohm πρότεινε ότι η κβαντική φυσική απαιτεί μια νέα τάξη. «Αντί να ξεκινήσουμε από τα μέρη και να επιδείξουμε πώς αυτά λειτουργούν μαζί, τώρα αρχίζουμε από το σύνολο». Αυτή η πρόταση συμφωνεί με το θεώρημα του Bell. Τα χωριστά τμήματα του κόσμου δεν είναι στην ουσία χωριστά τμήματα. Ο Bohm λέει, «τα τμήματα φαίνονται να είναι άμεσα συνδεδεμένα. Από αυτή τη σύνδεση εξαρτάται η δυναμική τους σχέση, με τρόπο θεμελιώδη μέσα στο ευρύτερο σύστημα (και πράγματι, αυτές οι συνδέσεις επεκτείνονται κατά συνέπεια σε όλα τα συστήματα, που τα περιέχουν, καθιστώντας τα τμήματα συσχετιζόμενα σε γενικές γραμμές τελικά με ολόκληρο το σύμπαν). Κατά συνέπεια, οδηγούμαστε σε μία καινούργια θεώρηση του κόσμου ως μία συνεχή πληρότητα, μία θεώρηση που αρνείται τις κλασσικές αναλυτικές μεθόδους που στόχευαν σε μία τμηματική κατανόηση του κόσμου, μέσα από τα διάφορα ανεξάρτητα μέρη του». Ο David Bohm προσπαθώντας να εξηγήσει την θεωρία του σχετικά με τα φαινομενικά τυχαία υποατομικά φαινόμενα γράφει: «τα σωματίδια μπορούν να εμφανιστούν σε διαφορετικές θέσεις, αλλά να είναι ακόμη συνδεδεμένα σε εμπλεκόμενη τάξη. Τα σωματίδια μπορούν να εμφανίζονται σε ασυνέχεια στο χώρο, αλλά συνεχή στην εμπλεκόμενη τάξη». Η ύλη σύμφωνα με τον Bohm είναι η μορφή της εμπλεκόμενης τάξης, με τον ίδιο τρόπο που η δίνη είναι η μορφή του ύδατος – δεν δύναται να αναχθεί σε μικρότερα σωματίδια. Όπως η ύλη και οτιδήποτε άλλο, τα σωματίδια είναι μορφές της εμπλεκόμενης τάξης. Το ερώτημα που τίθεται είναι το «τι ακριβώς είναι αυτή η εμπλεκόμενη τάξη, η τάξη τίνος ακριβώς πράγματος;» Όπως λέει ο Gary Zukov, «η εμπλεκόμενη τάξη είναι η εμπλεκόμενη τάξη αυτού, το οποίο ΕΙΝΑΙ. Εντούτοις, αυτό που ΕΙΝΑΙ, είναι η εμπλεκόμενη τάξη! Αυτή η κοσμοθεώρηση είναι εξ ολοκλήρου διαφορετική από αυτή που έχουμε κληρονομήσει από την κλασσική φυσική». Με τα λόγια του David Bohm, «η περιγραφή είναι τελείως ασυμβίβαστη με αυτό το οποίο θέλουμε να πούμε». Ο Gary Zukov λέει, «λόγω των βαθιά ριζωμένων Ελληνικών εννοιών στο δυτικό μυαλό, αυτό είναι ανίκανο να κατανοήσει αυτή την καινούργια κοσμοθεώρηση. Οι Έλληνες πίστευαν ότι μόνο το ον μπορεί να ΕΙΝΑΙ. Επομένως, το μη-ον δεν ΕΙΝΑΙ. Ουσιαστικά, στη νέα θεώρηση το μη-ον ΕΙΝΑΙ επίσης. Και η ύπαρξη και η μη-ύπαρξη είναι αυτό που ΕΙΝΑΙ. Όλα, ακόμη και «κενό» ΕΙΝΑΙ. Στη φυσική του Bohm, δεν υπάρχει τίποτα που δεν είναι αυτό που ΕΙΝΑΙ. Οι θεωρίες του Bohm εμφανίζουν εντυπωσιακούς παραλληλισμούς στην ανατολική σκέψη, με τις γνωστές Upanishad –(Ουπανισάδες). Η Chandogya Upanishad διηγείται έναν διάλογο μεταξύ του Svetaketu και του πατέρα του. Όταν ύστερα από 12 χρόνια μελέτης των Βεδών, ο Svetaketu γύρισε σπίτι, ο πατέρας του τον ρώτησε, «Svetaketu, αναζήτησες τη γνώση με την οποία ακούμε αυτό που δεν ακούγεται, αντιλαμβανόμαστε αυτό που δεν γίνεται αντιληπτό, γνωρίζουμε αυτό που δεν μπορεί να γίνει γνωστό;» -«Ποια είναι αυτή η γνώση;» ρώτησε ο Svetaketu. Ο πατέρας του, Uddalaka απαντά: «αυτή η γνώση είναι το να ξέρεις αυτό με το οποία γνωρίζουμε τα πάντα». Και εξηγώντας περαιτέρω ο πατέρα συνεχίζει: «στην αρχή υπήρξε η ΥΠΑΡΞΗ, μία και μοναδική, χωρίς δεύτερη. Μερικοί λένε ότι στην αρχή υπήρξε μόνο ΜΗ ΥΠΑΡΞΗ, και ότι από αυτήν γεννήθηκε ο κόσμος. Αλλά η ερώτηση είναι, πώς θα μπορούσε να γεννηθεί ύπαρξη από τη μη ύπαρξη; Κατά την άποψή μου στην αρχή υπήρξε μόνο ύπαρξη – μια μόνο. Αυτός, ο ΕΝΑΣ σκέφτηκε: Ας γίνω πολλά, ας αυξηθώ. Έτσι, μέσα από ΑΥΤΟΝ προέβαλε το σύμπαν, και έχοντας προβάλλει από μέσα του το σύμπαν, εισήγαγε μέσα στα πάντα τον εαυτό του. Όλα όσα είναι, έχουν μόνο τον εαυτό του μέσα τους. Από όλα τα πράγματα αυτός είναι η λεπτοφυέστατη ουσία. Είναι η αλήθεια. Είναι ο ΕΑΥΤΟΣ. Και αυτός, Svetaketu, ΕΙΣΑΙ ΕΣΥ». Στην Brahad Aranyak Upanishad ο σοφός ενημερώνει το βασιλιά Janaka για την αληθινή φύση του Brahman: «Ο Brahman μπορεί να κατανοηθεί μόνο ως ιδία γνώση –γνώση που είναι ίδια με την πραγματικότητα και αδιάσπαστη. Γιατί αυτός είναι πέρα από απόδειξη, πέρα από όλα τα όργανα της σκέψης. Ο αιώνιος Brahman είναι καθαρός, αγέννητος, λεπτοφυέστερος από το λεπτοφυέστατο, μεγαλύτερος από μέγιστο. Ο Brahman γίνεται αντιληπτός μόνο από τον καθαρμένο νου. Αυτός που γνωρίζει το Brahman, ως ζωή της ζωής, μάτι του ματιού, αυτί του αυτιού, μυαλό του μυαλού, –αυτός κατανοεί πράγματι πλήρως την αιτία των αιτιών. Στο Brahman δεν υπάρχει καμία ποικιλομορφία. Αυτός που βλέπει τις ποικιλομορφίες πηγαίνει από το θάνατο στο θάνατο». Η πεμπτουσία της Upanishad-ικής σκέψης δίνεται από τα εξής: Όλα είναι Brahman, είμαι Brahman, έτσι είσαι και εσύ και Αυτός που «είναι» στο μικρόκοσμο «είναι» επίσης στο μακρόκοσμο. Το Brahman εισχωρεί στα πάντα, είναι λεπτοφυέστερο από το λεπτοφυέστατο και μεγαλύτερο από το μεγαλύτερο. Η εμπλεκόμενη τάξη του David Bohm παρουσιάζει εντυπωσιακούς παραλληλισμούς με την αρχαία Ινδική φιλοσοφία –(Hindu)– όπου η κοσμική συνείδηση συνδέει κάθε ύπαρξη με το υπόλοιπο του κόσμου. H Svetasvatara Upanishad λέει: Εσύ είσαι η φωτιά, Εσύ είσαι ο ήλιος, Εσύ είσαι ο αέρας, Εσύ είσαι το φεγγάρι, Εσύ είσαι έναστρο στερέωμα, Εσύ είσαι το ανώτατο Brahman, Εσύ είσαι το ύδωρ – εσύ Ο δημιουργός του όλου! Εσύ είσαι γυναίκα, εσύ είσαι άνδρας, Εσύ είσαι η νεολαία, εσύ είσαι το κορίτσι, Εσύ είσαι ο ηλικιωμένος ετοιμόρροπος με το ραβδί του. Εσύ o γρηγορότερος παντού. Εσύ είσαι η σκοτεινή πεταλούδα, Εσύ είσαι ο πράσινος παπαγάλος με τα κόκκινα μάτια, Εσύ είσαι το σύννεφο βροντής, οι εποχές, οι θάλασσες. Χωρίς αρχή είσαι εσύ, Πέρα από το χρόνο, πέρα από το χώρο, Εσύ είσαι αυτό από το οποίο αναπήδησαν Οι τρεις κόσμοι. Γεμάτοι Brahman είναι τα πράγματα που βλέπουμε Γεμάτα με Brahman ρέουν αυτά που είναι, Από το Brahman όλα – κι ωστόσο είναι το ίδιο. Ο διάσημος Ύμνος της Δημιουργίας στην Rig Veda (μετάφραση Griffith) περιέχει τις ακόλουθες στροφές: Ποιος αληθώς γνωρίζει και ποιος μπορεί εδώ να το δηλώσει, Από που γεννήθηκε και από που έρχεται αυτή η δημιουργία; Οι Θεοί προηγούνται της παγκόσμιας παραγωγής, ποιος ξέρει από που δημιουργήθηκε αυτό αρχικά; Αυτός, η πρώτη προέλευση αυτής της δημιουργίας, εάν τα διαμόρφωσε όλα ή δεν τα διαμόρφωσε, Ποιανού μάτι ελέγχει αυτόν τον κόσμο στον υψηλότερο ουρανό, Αυτός αληθώς το γνωρίζει, ή ίσως και δεν το γνωρίζει. Η Mundaka Upanishad συνοψίζει υπέροχα την έννοια Brahman: Το Brahman αληθώς είναι αυτή η αθάνατη ύπαρξη. Μπροστά είναι Brahman, πίσω είναι Brahman Στα αριστερά και στα δεξιά. Διαδίδεται μπροστά, επάνω και κάτω. Αληθώς το Brahman είναι αυτός ο λαμπερός κόσμος. Οι επιστήμονες σήμερα αντιμετωπίζουν πολυδιάστατες ερωτήσεις. H επιστήμη στοχεύει να ανακαλύψει την έσχατη αλήθεια μέσα από πειράματα και μαθηματική ανάλυση, αλλά η πραγματικότητα, ή Αλήθεια, εξακολουθεί να βρίσκεται πέρα από αυτές τις προσπάθειες. Οι πνευματικοί ηγέτες του κόσμου επίσης επιδιώκουν να ανακαλύψουν την έσχατη αλήθεια. Όταν οι επιστήμονες αποφάσισαν να παραμείνουν αντικειμενικοί, ο δυϊσμός του παρατηρητής-παρατηρούμενου εμφανίστηκε στη σκηνή και κατέστησε οποιαδήποτε απόλυτη παρατήρηση αδύνατη. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον υποατομικό κόσμο. Η απρόβλεπτη και αβέβαιη συμπεριφορά των κβαντικών σωματιδίων έχει οδηγήσει σε μια ενδιαφέρουσα ερμηνεία της κβαντομηχανικής. Ο Hugh Everette και ο John Wheeler στη θεωρία τους «Many World Theory» εξήγησαν ότι όλες οι πιθανότητες, που παρουσιάζει η κυματική λειτουργία της εξίσωσης Schroedinger είναι πραγματικές, και όλες συμβαίνουν. Η ερμηνεία, ότι μόνο μια από τις δυνατότητες που περιλαμβάνονται στη κυματική λειτουργία ενός παρατηρηθέντος συστήματος πραγματοποιείται και οι υπόλοιπες εξαφανίζονται, είναι αστήρικτη. Η θεωρία των Everett και Wheeler δέχεται ότι όλες οι πιθανότητες είναι πραγματοποιήσιμες, αλλά σε διαφορετικούς κόσμους. Η θεωρία των Everett, Wheeler και Graham αναγνωρίζει ότι η κυματική εξίσωση του Schroedinger παράγει έναν ατέλειωτα πολλαπλασιαζόμενο αριθμό διαφορετικών κλάδων της πραγματικότητας (παραίσθηση των φιδιών σε σκοινί και ιστορία του Krishna, του αγρότη). Έτσι παρατηρούμε, ότι η γλώσσα που πολλοί σύγχρονοι φυσικοί χρησιμοποιούν συγκλίνει στη γλώσσα των πνευματικών ηγετών. Είναι σε αυτό το πλαίσιο, που οι διδασκαλίες του Swami Vivekananda είναι εξαιρετικά σημαντικές. Διαπιστώνοντας την Βεδδική κοσμοθεωρία, ο Swamiji λέει, «αυτός ο εξωτερικός κόσμος είναι ο κόσμος των υποθέσεων. Όλα όσα βλέπουμε, είναι προβολές από το μυαλό μας. Ο κακός άνθρωπος θεωρεί τον κόσμο ως την τέλεια κόλαση, ο αγαθός άνθρωπος τον θεωρεί ως τον τέλειος παράδεισο και ο τέλειος άνθρωπος δεν βλέπει παρά μόνο το Θεό.» Η βεδδική φιλοσοφία θεωρεί ότι είναι η συνείδησή μας που δημιουργεί τον εξωτερικό κόσμο. Ο Vivekananda διαπιστώνει, «όλες τα αισθητηριακά ερεθίσματα ενώπιον μας είναι προβολές της διάνοιάς μας (που ενεργοποιείται από την παρουσία της προσωπικής μας συνείδησής). Ο μοναδικός που «βλέπει» είναι ο εαυτός (η καθαρή συνείδηση) μέσα μας. Αυτός ο εαυτός δεν είναι ορατός, επειδή είναι ο ίδιος αυτός που βλέπει.» Ο Max Planck επίσης πίστευε ότι η ύλη προήλθε από τη συνείδηση. «Η συνείδηση», λέει ο Planck, «θεωρώ πως είναι θεμελιώδης. Θεωρώ ότι η ύλη προέρχεται από τη συνείδηση. Δεν μπορούμε να δούμε πέρα από τη συνείδηση. Όλα για τα οποία μιλάμε, ο,τιδήποτε θεωρούμε ότι υπάρχει, εμπεριέχει συνείδηση». Ο Schroedinger στο βιβλίο του «Νους και Ύλη» προσπάθησε να παρουσιάσει μια προοπτική του μη-δυϊσμού. Ο Wolfgang Pauli έγραψε, «από ένα εσωτερικό κέντρο, η ψυχή φαίνεται να κινείται εξωτερικά (με εξωστρέφεια), στο φυσικό πεδίο». Ο Swami Vivekananda λέει, «το εσωτερικό σύμπαν, το πραγματικό, είναι απείρως μεγαλύτερο από το εξωτερικό, το οποίο δεν είναι παρά μόνο η σκιερή προβολή του αληθινού. Αυτός ο κόσμος δεν είναι ούτε αληθινός ούτε ψεύτικος, είναι η σκιά της αλήθειας». Και συνεχίζει διερευνώντας το «Advaita» ή τον μη-δυϊσμό με τον τρόπο του λέγοντας, «η ύλη είναι μόνο εξωτερικευμένη σκέψη». «Το αντικείμενο έχει επιβληθεί στο υποκείμενο, το υποκείμενο είναι η μόνη πραγματικότητα, το άλλο απλά μία εμφάνιση. Η ύλη και ο εξωτερικός κόσμος είναι η ψυχή σε μία ορισμένη κατάσταση, στην πραγματικότητα υπάρχει μόνο αυτή». Έχουμε διαπιστώσει ότι ο υποκειμενικός κόσμος καθορίζει τον αντικειμενικό. Αλλάξτε το υποκείμενο, και το αντικείμενο είναι αναγκασμένο να αλλάξει, καθαρίστε τον εαυτό σας και ο κόσμος είναι αναγκασμένος να καθαριστεί. «Ότι έχουμε μέσα, βλέπουμε κι έξω, το αγόρι που δεν έχει κλέφτη μέσα, δεν βλέπει κλέφτη έξω. Έτσι συμβαίνει με όλη τη γνώση». Πόσο θαυμαστά παρόμοια είναι η γλώσσα των σύγχρονων επιστημόνων με τη Βεδδική γλώσσα του Swami Vivekananda, που ερμηνεύει τον πνευματισμό σύμφωνα με τις διδασκαλίες των Upanishad! Ακριβώς όμοια με το θεώρημα του Bell, που απέδειξε ότι ο κόσμος είναι ένα καταπληκτικό ολόγραμμα, όπου κάθε μέρος διασυνδέεται με το υπόλοιπο του κόσμου, είναι η άποψη του Upanishad. Ο Karl Pribram, ερευνητής του εγκεφάλου και νευροχειρουργός, αναφέρει ότι η βαθύτερη δομή του εγκεφάλου είναι ουσιαστικά ολογραφική –(και αυτοομοιοτική). Κάθε εγκεφαλικό κύτταρο είναι το ίδιο ένας μικροσκοπικός εγκέφαλος. Αυτό συμφωνεί με τη βεδική δήλωση, ότι η κάθε ψυχή είναι η εκδήλωση του Brahman. Ο Karl Pribram συνεχίζει, «τι κι αν ο πραγματικός κόσμος δεν αποτελείται καθόλου από αντικείμενα; Τι κι αν είναι απλά ένα ολόγραμμα;» Αυτές οι δηλώσεις έχουν ανασύρει βαθύτερα ερωτήματα, όπως το ποιος είναι αυτός που κοιτάζει μέσα από το ολόγραμμα και ποιος είναι αυτός που κοιτάζει το ολόγραμμα; Ποιος είναι αυτός που ενεργοποιεί τον εγκεφαλικό υπολογιστή; «Είναι κάποιο φάντασμα στη μηχανή;» αναρωτιέται ο Arthur Koestler. Ποιος ερμηνεύει το ολόγραμμα; Ο Pribram υποστηρίζει την ολιστική άποψη του κόσμου, που έγινε γνωστή το 1977: «Αυτή είναι η επιστήμη, όπως συλλήφθηκε αρχικά σε αναζήτηση της κατανόησης. Οι ημέρες του απόλυτου τεχνοκράτη είναι πια μετρημένες». Ο Krishna στη Gita λέει: «Έχω διεισδύσει μέσα σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως τα μαργαριτάρια περνούν σε σειρά στο σπάγκο». Ο Pribram αναγνωρίζει ότι αυτή η ολογραφική έννοια της ολιστικής πραγματικότητας έγινε γνωστή στον κόσμο από την Ανατολική φιλοσοφία. Λέει, «η ανατολική φιλοσοφία έχει μπει στη δυτική σκέψη όπως έγινε και στο παρελθόν... εάν θα βρεθεί σημείο σύγκλισης αυτή τη φορά ή θα πρέπει να παραμείνει στην περιφέρεια ακόμα μια φορά θα εξαρτηθεί από εσάς. Το πνεύμα του άπειρου θα μπορούσε να γίνει μέρος του πολιτισμού μας και όχι να βρίσκεται λίγο παραέξω». Ο Vivekananda έλεγε έναν αιώνα πριν: «Το κάθε μυαλό είναι μέρος του καθολικού μυαλού. Κάθε μυαλό συνδέεται με κάθε άλλο μυαλό. Οπουδήποτε κι αν βρίσκεται κάθε μυαλό είναι σε πραγματική επικοινωνία με ολόκληρο τον κόσμο». Το 1893 στο Κοινοβούλιο των θρησκειών του Σικάγο, ο Swami Vivekananda όρισε την επιστήμη ως «αναζήτηση της ενότητας». Στη διάσημη διάλεξη του για τα Madras είχε πει, «ούτε ένα άτομο στο σύμπαν δεν μπορεί να κινηθεί χωρίς να σύρει ολόκληρο τον κόσμο μαζί του». Ο Swamiji είχε πει επίσης, «ένας άνθρωπος περιέχει ολόκληρο τον κόσμο. Ένα σωματίδιο ύλης εμπεριέχει όλη την ενέργεια του σύμπαντος». Έτσι διαπιστώνουμε ότι και η επιστήμη και η πνευματικότητα στην αναζήτηση της αλήθειάς συγκλίνουν σε μια ενιαία άποψη ενοποίησης ύλης και πνεύματος. Πιστεύω ότι το μήνυμα του 20ου αιώνα στην επερχόμενη γενιά είναι να καταφέρει να πραγματοποιήσει την ευδαιμονική κατάσταση της ουσιαστικής ενότητας που εισχωρεί σε όλα όσα υπάρχουν στον κόσμο και να αναγγείλει: ΤΟ ATMAN ΕΙΝΑΙ ΤΟ BRAHMAN. Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ BRAHMAN. Όπως είπε ο Vinoba, η επιστήμη και η πνευματικότητα είναι η παγκόσμια ειρήνη, και πιστεύω ότι αυτή η δήλωση είναι απόλυτα αληθινή. Σήμερα η επιστήμη και η πνευματικότητα συγκλίνουν, έτσι οι πιθανότητες για έναν ειρηνικό κόσμο βρίσκονται στον ορίζοντα. http://www.esoterica.gr/ Η ΣΧΕΣΗ ΝΟΥ ΚΑΙ ΥΛΗΣ !!!

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΙΡΗΝΗ

Ομιλία του Δρ. Murli Manohar Joshi –κύριου φιλοξενουμένου στην εναρκτήρια σύνοδο του παγκόσμιου συνέδριου φιλοσοφίας που πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη 18-21 Αυγούστου, 1998.

-------------------------------------------------------------
Είναι πράγματι τιμή μου να βρίσκομαι σήμερα εδώ με όλους εσάς και να σας συντροφεύω σε αυτή τη πολύ σημαντική εκδήλωση στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο της Γενεύης, προκειμένου να συζητήσουμε και να κατανοήσουμε ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ, ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ. Αγαπητοί φίλοι, σε αυτό το σημείο θα ήθελα να υποβάλλουμε τα σέβη μας σε όλους εκείνους τους μεγάλους Αγίους, Μύστες και επιστήμονες του κόσμου μας, που με το έργο τους μας παρουσίασαν όλους τους πιθανούς τρόπους για να εγκαθιδρύσουμε μία ολιστική κοινωνία και να κάνουμε την ανθρώπινη ζωή άνετη, χαρούμενη και ουσιαστική.

Οι άνθρωποι, όλοι ένδοξα γεννήματα της ΜΗΤΕΡΑΣ ΜΑΣ ΓΗΣ, είναι ιδιαίτερα εξελιγμένες ψυχές που είχαν κατακτήσει την αιώνια ευδαιμονία με την συνειδητοποίηση της ανώτατης ψυχής –το Brahman. Είμαι υπερήφανος που ανακοινώνω σε αυτό το σημαντικό ακροατήριο ότι οποτεδήποτε ο κόσμος ήταν κάτω από χάος και σύγχυση στην Ανατολή ή στη Δύση, μία μεγάλη ψυχή, είτε λέγεται Κρίσνα, είτε Ιησούς, γεννιόντουσαν ακριβώς την κατάλληλη στιγμή, για να δώσουν στον κόσμο το ΘΕΪΚΟ ΦΩΣ της αγάπης και της συμπόνιας στους βασανισμένους αυτού του κόσμου, και έτσι εγκαθίδρυσαν την αληθινή και ανθρώπινη θρησκεία στον κόσμο μας. Επτά αιώνες πριν, όταν το σύνολο της Ινδίας βρισκόταν σε σύγχυση, ο μεγάλος φιλόσοφος και Άγιος Shri Jnaneshwara Alandi, ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης, ή οι μεγάλοι επιστήμονες της σύγχρονης εποχής ήταν κοντά μας, για να στηρίξουν το μεγάλο έργο της βελτίωσης της ανθρωπότητας.

Χαιρετίζω όλους τους μεγάλους Αγίους, Μύστες, Σοφούς και Επιστήμονες του κόσμου!

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων, η ανθρώπινη κοινωνία έγινε μάρτυρας τεράστιας επιστημονικής προόδου και αύξησης της υλικής της ευημερίας σε πολλά μέρη του κόσμου αφ' ενός, αλλά και μιας σοβαρότατης ηθικής και πνευματικής διάβρωσης αφετέρου. Η ανθρωπότητα σήμερα αντιμετωπίζει μια πολυδιάστατη πολιτισμική κρίση, που έχει καταπιεί σχεδόν όλες τις προοπτικές της υλικής και πνευματικής μας ζωής. Όλα τα έθνη, είτε πλούσια είτε φτωχά, είναι έθνη με μια προβληματισμένη ψυχή σε αναζήτηση ενός νέου συμβόλου. Η ερώτηση που τίθεται είναι, πώς μπορεί η επιστήμη και η πνευματικότητα να συμβάλλουν –από κοινού– στην παγκόσμια ειρήνη. Στις διδασκαλίες των Ινδών Διδασκάλων, όπως ο Swami Vivekananda, υπάρχουν οι απαντήσεις σε αυτήν την ερώτηση.

Η επιστημονική σκέψη που εξουσιάζει το δυτικό μυαλό εδώ και τρεις αιώνες, είναι εξέλιξη και αποτέλεσμα των εργασιών του Γαλιλαίου, του Βάκωνα, του Καρτέσιου και του Νεύτωνα. Τα θεμέλια του επιστημονικού ορθολογισμού τοποθετήθηκαν όταν ο Γαλιλαίος συνδύασε για πρώτη φορά το πείραμα με τα μαθηματικά. Ο Βάκωνας ανακοίνωσε τη θεωρία της επαγωγικής διαδικασίας και ο Καρτέσιος δήλωσε ότι " η επιστήμη είναι συγκεκριμένη και εμφανής γνώση". Ο Καρτέσιος κατασκεύασε επίσης ένα εξ ολοκλήρου νέο σύστημα στο οποίο όλα τα γεγονότα μπορούσαν να περιγραφούν με τη βοήθεια των μαθηματικών. Η δήλωσή του «Cogito Ergo Sum» -(σκέφτομαι άρα υπάρχω)– οδήγησε στον «τεμαχισμό» της ανθρώπινης προσωπικότητας με το «μυαλό» να χωρίζεται από το «σώμα» και να λειτουργεί ως ο απόλυτος ρυθμιστής του σώματος. Ο Καρτέσιος με την αναλυτική ικανότητά του, απεικόνισε τον κόσμο και όλα τα αντικείμενα που τον αποτελούν ως αυτόματα –(μηχανές). Για τριακόσια έτη μετά το θάνατό του και πιθανότατα λόγω της μεγάλης του επιρροής, οι επιστήμονες μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, εξακολουθούσαν να προσπαθούν να διερευνήσουν το μυστήριο της λειτουργίας αυτής της μεγάλης μηχανής. Ως φυσικό επακόλουθο της ιδέας αυτής, η φύση και το σύμπαν έπρεπε να κατανοηθούν με βάση τους νόμους μιας τεράστιας πολυσύνθετης μηχανής, με το πλήθος των ουράνιων σωμάτων ως μέρη του και με λειτουργίες βασισμένες σε λίγους και συγκεκριμένους νόμους, που το ανθρώπινο μυαλό θα μπορούσε κάποια στιγμή να ανακαλύψει. Αυτή η κοσμοαντίληψη ενισχύθηκε από τις εργασίες του Νεύτωνα, που ανέπτυξε τις θεωρίες του του βάσει των Καρτεσιανών απόψεων για τον κόσμο, και τις παρέδωσε ως θεμέλιο λίθο για την ίδρυση της κλασικής φυσικής.

Ο Νεύτωνας «απέδειξε» στο δυτικό κόσμο ότι ο κόσμος ήταν κατανοητός με τη λογική. Στην πραγματικότητα, η δήλωση του Νεύτωνα, «δεν κάνω υποθέσεις» – (Hypothesis non fingo)– αποτέλεσε την βάση για την ταχύτατη ανάπτυξη των πειραματικών επιστημών, ιδιαίτερα τη φυσική, και οδήγησε τελικά σε μερικές από τις πιο θαυμαστές επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις. Η βιομηχανική επανάσταση δεν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει χωρίς την προηγούμενη ανακάλυψη, ότι τα ουράνια σώματα υπακούν στους ίδιους νόμους με όλα τα φυσικά σώματα του πλανήτη μας. Το ανθρώπινο μυαλό θα μπορούσε, επομένως, να κατανοήσει το τι έως τότε ανήκε στη δικαιοδοσία του Θείου. Εάν και ο Καρτέσιος ανέπτυξε το επιστημονικό πεδίο της μαθηματικής ανάλυσης και απέδειξε ότι η φύση θα μπορούσε να απεικονιστεί ως μια μεγάλη μηχανή, ο Νεύτωνας ήταν αυτός που ανακάλυψε τους νόμους με τους οποίους η μηχανή αυτή λειτουργούσε.

Η νευτώνεια κοσμοθεωρία ήταν μηχανιστική, πλήρως ντετερμινιστική και στηριζόμενη στην αρχή της αιτιότητας. Στη νευτώνεια φυσική η θέση ενός κινούμενου αντικειμένου σε οποιοδήποτε μελλοντικό χρόνο θα μπορούσε να προβλεφθεί με απόλυτη ακρίβεια, αν υπήρχαν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για την παρούσα θέση του και όλοι οι νόμοι που κυβερνούν την κίνησή του. Ομοίως η προηγούμενη θέση του θα μπορούσε με αυτόν τον τρόπο να καθοριστεί επίσης με απόλυτη ακρίβεια. Συνεπεία αυτής της αρχής, η γιγαντιαία κόσμο-μηχανή λειτουργούσε όπως μια εκ των προτέρων ηχογραφημένη ταινία, όπου τίποτα δεν αλλάζει και κάθε γεγονός προκαθορίζεται ακριβώς τη στιγμή που η μηχανή μπαίνει σε λειτουργία. Αυτή η υπόθεση απαιτούσε την ύπαρξη μιας εξωγήινης διάνοιας, που να θέτει τη μηχανή στην κίνηση σύμφωνα με μερικούς θείους νόμους. Στο καρτεσιανό σύστημα η φύση θα μπορούσε να περιγραφεί αντικειμενικά από ένα σύνολο μαθηματικών εξισώσεων, ενώ η ύπαρξη ενός παρατηρητή δεν είναι απαραίτητη. Η σύνθεση αυτών των δύο ιδεών διατήρησε τη θεώρηση του κόσμου ως μηχανή, αλλά αποχαιρέτησε για τον κόσμο τον Θεό. Ο καρτεσιανός δυϊσμός μεταξύ του πνεύματος και της ύλης δημιούργησε έτσι ένα βαθύ πνευματικό κενό.

Παρακάτω συνοψίζονται μερικές από τις φιλοσοφικές συνέπειες της καρτεσιανό-νευτώνειας προσέγγισης:

α. Ο κόσμος είναι μια γιγαντιαία μηχανή και κυβερνάται από συγκεκριμένους καθολικούς νόμους, που μπορούν να ανακαλυφθούν μέσω πειραμάτων και ορθολογικής κατανόησης. Με την εφαρμογή αυτών των νόμων ο άνθρωπος μπορεί να επεκτείνει τον ορίζοντα της γνώσης του και να λάβει περαιτέρω πληροφορίες για τη φύση ή το σύμπαν.

β. Υπάρχει ένας εξωτερικός κόσμος που λειτουργεί ανεξάρτητα από εμάς τους ανθρώπους. Ο εξωτερικός αυτός κόσμος μπορεί να παρατηρηθεί και να μετρηθεί κατά τρόπο αντικειμενικό και χωρίς να προκύψει οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτόν. Ο εξωτερικός κόσμος είναι απρόσωπος και απόλυτα αντικειμενικός.

Η έννοια της «απόλυτης αντικειμενικότητας» ήταν βασισμένη στην υπόθεση ότι υπάρχει ένας εξωτερικός κόσμος, ανεξάρτητος από την ύπαρξη του παρατηρητή. Η ύπαρξη –το «εγώ»– είναι ο παρατηρητής, που υπάρχει «εδώ μέσα», και «εκεί έξω» υπάρχει το αντικείμενο της παρατήρησης του εγώ, ο «εξωτερικός κόσμος». Η φιλοσοφία του επιστημονικού ορθολογισμού επίσης υποστήριζε ότι κάθε γεγονός στον εξωτερικό κόσμο είναι προκαθορισμένο, έτσι δεν υπάρχει δυνατότητα επιλογής ή πιθανότητα επίδρασης στον εξωτερικό κόσμο από τον παρατηρητή. Εάν όμως δεν μπορεί τίποτε να αλλάξει από τη δράση του παρατηρητή, τότε ποια είναι η χρησιμότητα αυτής της γνώσης; Η απάντηση ήταν ότι με την επίμονη βελτιστοποίηση των πειραματικών τεχνικών και των μαθηματικών μεθόδων ο επιστήμονας μια ημέρα θα ήταν σε θέση να παρατηρήσει, να καταγράψει και να κατανοήσει ακόμη και την τελευταία λεπτομέρεια του κόσμου, η φύση δηλαδή, θα αναγκαζόταν να αποκαλύψει όλα μυστικά της. Οι επιστήμονες ακολούθησαν αυτήν την πορεία σθεναρά μέχρι το δέκατο ένατο αιώνα ερμηνεύοντας επιτυχώς τα διάφορα φυσικά φαινόμενα, όσον αφορά τα άτομα, τα μόρια και την κίνησή τους. Η καρτεσιανή πίστη στην απολυτότητα της επιστημονικής γνώσης δημιούργησε το υπόβαθρο, πάνω στο οποίο δόθηκε στην επιστήμη και την τεχνολογία ο κυρίαρχος ρόλος. Η επιστήμη γινόταν όλο και περισσότερο κοσμική.

Η μηχανιστική θεώρηση και η εξελικτική κοσμοθεωρία εξουσίασαν το δυτικό κόσμο κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, οπότε το ίδιο μοντέλο εφαρμόστηκε κατ’ επέκταση στη χημεία, στη βιολογία, στην ψυχολογία, ακόμη και στις κοινωνικές επιστήμες. Το νευτώνειο πρότυπο έγινε πιο σύνθετο προκειμένου να επιλυθούν συγκεκριμένα προβλήματα στα διάφορα επιστημονικά πεδία. Κατά το 18ο αιώνα διαδόθηκε ταχύτατα η μηχανιστική και αναγωγική κόσμο-προσέγγιση και πολλοί φιλόσοφοι άγγιξαν πρωτοφανή θέματα όπως η «κοινωνική φυσική». Προς το τέλος του 17ου αιώνα ο παγκοσμίου φήμης φιλόσοφος John Locke είχε δημοσιεύσει την εργασία του, βαθιά επηρεασμένος από το νευτώνειο πρότυπο. Αυτή η δημοσίευση άσκησε τεράστια επιρροή στους φιλοσόφους του 18ου αιώνα. Ο Locke ανέπτυξε μια ατομιστική άποψη της κοινωνίας, ανάγοντας τα μοντέλα κοινωνικής συμπεριφοράς σε πρότυπα μεμονωμένης συμπεριφοράς. Προφανώς η ψυχολογία και η πολιτική φιλοσοφία επηρεάστηκαν από αυτήν την μη συμβατική προσέγγιση. Οι ιδέες του Locke προώθησαν ένα νέο σύστημα αξιών και άσκησαν βαθιά επίδραση στην ανάπτυξη της σύγχρονης πολιτικής και οικονομικής σκέψης. Σύσσωμος ο δυτικός κόσμος ήταν κάτω από τη «μαγεία» του νευτώνειου προτύπου, μέχρις ότου εμφανίστηκαν ορισμένες, εκτεταμένης σημασίας εξελίξεις, κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα.

Η θεωρία της εξέλιξης αναπτύχθηκε ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων ερευνών στη γεωλογία, τη βιολογία και την εργασία του Pierre Laplace και Immanuel Kant. Στην ίδια τη φυσική η ανακάλυψη του ηλεκτρομαγνητικού φαινομένου ήταν ασύμβατη με το μηχανιστικό νευτώνειο πρότυπο. Οι βιολόγοι άρχισαν να αμφισβητούν την εγκυρότητα της καρτεσιανής θεώρησης, ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε ως μία τέλεια κατασκευασμένη μηχανή. Άντ' αυτού πρότειναν ένα εξελικτικό μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο η συνθετότητα του κόσμου στο παρόν έχει προκύψει από απλούστερες δομές του παρελθόντος. Αυτό το μοντέλο ήταν εξίσου καθαρά υλιστικό και συμβατό με την άποψη, ότι η εξέλιξη του εξωτερικού κόσμου μπορεί μεμονωμένα και αντικειμενικά να παρατηρηθεί από έναν ανεξάρτητο παρατηρητή. Τα πνευματικά στοιχεία έλειπαν ακόμη και από αυτή τη προσέγγιση. Παραταύτα, η επιστήμη συνέχιζε να μετρά, να ποσοτικοποιεί και να βελτιώσει τις πειραματικές τεχνικές της, και η νευτώνεια μηχανική συνέχισε να είναι η βάση όλης της φυσικής μέχρις ότου εμφανίστηκε επί σκηνής ο Einstein.

Από το ξεκίνημα του 20ού αιώνα η επιστήμη έχει προοδεύσει αναθεωρώντας πολλές από τις προϋπάρχουσες ιδέες. Η αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg έχει επιφέρει μια βαθύτερη διορατικότητα στην κατανόηση της συμπεριφοράς των υποατομικών σωματιδίων. Η απόλυτη συσχέτιση αιτίου και αιτιατού παύει να ισχύει στην περιοχή της υποατομικής φυσικής. Ο ντετερμινισμός του νευτώνειου προτύπου στο μακρόκοσμο αντικαθίσταται από την αρχή της απροσδιοριστίας στον υποατομικό κόσμο. Μετά τα επιτυχή πειράματα του Bose η διάκριση μεταξύ έμ-βιου και ά-βιου έχει εγκαταλειφθεί. Ο Bose ξεκίνησε να ερευνά τη συμπεριφορά ά-βιων «όντων», όπως τα μέταλλα, σε σχέση με τα ζώα. Ανακάλυψε την «κούραση» των μετάλλων και έπειτα το ενδιαφέρον του στράφηκε από τη φυσική στη φυσιολογία. Στις 10 Μαίου του 1901 ο Bose παρουσίασε τα αποτελέσματα των πειραμάτων του στην Αγγλία. Οι επιστήμονες είδαν με κατάπληξη τις παρόμοιες καμπύλες μυών και μετάλλων, από την επίδραση «κούρασης», ερεθισμού, κατάπτωσης και δηλητηρίου. Μετά το τέλος των πειραμάτων, ο Bose έκανε την παρακάτω δήλωση:

«Αυτό το βράδυ σας παρουσίασα αυτογραφικά αρχεία από την επίδραση της τάσης και της έντασης στα έμ-βια και ά-βια όντα. Πόσο παρόμοιες είναι οι καταγραφές! Τόσο παρόμοιες, που με δυσκολία μπορείτε να πείτε ποια αντιστοιχεί σε τι! Με την ανακάλυψη τέτοιων φαινομένων, πώς μπορούμε να σύρουμε μια οριοθετική γραμμή, και να πούμε ότι εδώ τελειώνουν η φυσική και εδώ αρχίζει η φυσιολογία; Τέτοιοι απόλυτοι διαχωρισμοί δεν υπάρχουν... Όταν έγινα σιωπηλός μάρτυρας αυτών των καταγραφών αντιλήφθηκα την ενότητα που υπάρχει μέσα σε όλα τα πράγματα του κόσμου μας –τον κόκκο που είναι κυματισμός φωτός, τη ζωή επάνω στη γη μας, τον ακτινοβόλο ήλιο που λάμπει στον ουρανό μας– τότε ήταν που κατάλαβα για πρώτη φορά ένα ελάχιστο κομματάκι από εκείνο το μήνυμα, που παραδόθηκε στους προγόνους μας 30 αιώνες πριν στις όχθες του ποταμού Γάγγη. Σε αυτούς που βλέπουν το ΕΝΑ σε όλο το περίπλοκο ξεδίπλωμα των διαφορετικών υπάρξεων αυτού του κόσμου, σε αυτούς ανήκει η Αιώνια Αλήθεια, σε κανέναν άλλο, σε κανέναν άλλο.»

Υπάρχουν άπειρα παραδείγματα που στηρίζουν την ανακάλυψη του Bose. Ο Βιεννέζος βιολόγος Raoul France, ο ερευνητής Clean Backster στην Αμερική, ο ιάπωνας επιστήμονας Dr. Hashimoto και πολλοί άλλοι, επιβεβαιώνουν με πειράματά τους αυτό που ο Bose πρώτος ανακάλυψε. Η μηχανιστική κοσμοαντίληψη δεν μπορεί να εξηγήσει αυτήν την ενδοσυνοχή οργανικού και ανόργανου κόσμου.

Η επιστήμη σήμερα έρχεται αντιμέτωπη με ορισμένες ερωτήσεις που νωρίτερα θεωρούνταν μη σχετιζόμενες με το πεδίο δράσης της. Ως αποτέλεσμα επιστημονικών ανακαλύψεων, τέτοιες ερωτήσεις έρχονται αναπόφευκτα στο νου των διανοούμενων: «Έχει η ύλη σχέση με τη συνείδηση με οποιοδήποτε τρόπο;» Και αν ναι, τότε ποια είναι η φύση αυτής της σχέσης; Όλα ξεκίνησαν γύρω στο 1924-25 όταν ο Louise de Broglie έφερε στο προσκήνιο την υπόθεση των κυμάτων ύλης. Ο Erwin Schroedinger –ο πατέρας του μηχανικού προτύπου κυμάτων– πρότεινε τη νέα του εξίσωση κίνησής για ένα ελεύθερο σωματίδιο στην περίπτωση ενός ηλεκτρονίου. Κατόπιν ήρθε W. Heisenberg με την αρχή της απροσδιοριστίας του και δήλωσε ότι «εάν είμαστε βέβαιοι για τη θέση ενός κινούμενου σωματιδίου, όπως το ηλεκτρόνιο, είμαστε αβέβαιοι για την ταχύτητά του και το αντίστροφο». Το φυσικό πόρισμα της αρχής της απροσδιοριστίας του Heisenberg ήταν:

α. δεν μπορούμε να ξέρουμε τι ακριβώς είναι ένα στοιχειώδες σωματίδιο
β. στον υποατομικό κόσμο δεν ισχύει ο νόμος του αιτίου και αιτιατού
γ. ο απόλυτος διαχωρισμός μεταξύ παρατηρητή και παρατηρούμενου δεν ισχύει

Η προσπάθεια να ανακαλυφθεί η έσχατη αλήθεια για την φυσική πραγματικότητα μέσω πειραμάτων χάνει επομένως το νόημά της. Οι κλασικές θεωρήσεις αποδείχθηκαν ανίσχυρες και ανεπαρκείς στον υποατομικό κόσμο. Τα φαινόμενα στην υποατομική περιοχή είναι μόνο στατιστικά περιγράψιμα. Είναι δε, αδύνατο να περιγραφεί η συμπεριφορά ενός σωματιδίου με βεβαιότητα.

Η σύγχρονη φυσική εξετάζει τώρα το νέο μοντέλο της κβαντικής μηχανικής. Βασική και ουσιώδης ερώτηση είναι, το τι ακριβώς περιγράφει η κβαντική μηχανική; Η γενικότερα αποδεκτή απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι γνωστή ως «ερμηνεία της Κοπεγχάγης». Η ερμηνεία της Κοπεγχάγης απλά δηλώνει ότι η κβαντική μηχανική περιγράφει συσχετισμούς στις εμπειρίες μας. Είναι σχετική με το αποτέλεσμα της παρατήρησης, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Ο Einstein, εντούτοις, αντετάχθη σε αυτό το μοντέλο μέχρι τέλους. Η διάσημη δήλωσή του, ότι δεν πιστεύει ότι «παίζει ο Θεός ζάρια», εξέφραζε τη διαφωνία του με την πιθανολογική ερμηνευτική της κβαντικής μηχανικής.

Η πιο συγκλονιστική συνέπεια της ερμηνείας της Κοπεγχάγης ήταν ότι οι φυσικοί, πιεσμένοι από τα ίδια τα συμπερασμάτα των μελετών και πειραμάτων τους, αναγκάστηκαν να δεχτούν ότι η πλήρης κατανόηση της πραγματικότητας βρίσκεται πέρα από τις δυνατότητες της λογικής σκέψης. Και είναι σημαντικό ότι ο Einstein δεν συμφώνησε ποτέ με αυτό. Εντούτοις, το κβαντικό μηχανικό μοντέλο χωρίς δισταγμό δηλώνει ότι η νέα φυσική δεν βασίζεται στη «απόλυτη, αντικειμενική πραγματικότητα» αλλά σε εμάς τους ίδιους. Ο εξωτερικός κόσμος δεν μπορεί να διαχωριστεί από τον παρατηρητή του.

Ο Einstein που πίστευε στην αιτιότητα δεν θα μπορούσε να δεχτεί την αρχή της απροσδιοριστίας του Heisenberg. Προκειμένου να υποστηρίξουν τον Einstein, οι Boris Podolsky και Nathan Rosen δημοσίευσαν ένα άρθρο με τίτλο: «Μπορεί η κβαντική περιγραφή της φυσικής πραγματικότητας να θεωρηθεί πλήρης;» Οι συντάκτες του άρθρου έθεσαν ως αρχή ότι εάν η αρχή της αβεβαιότητας ήταν σωστή, –ότι δηλαδή η αιτιότητα δεν ισχύει στην περιοχή του υποατομικού κόσμου–, η αρχή αυτή θα οδηγούσε σε ένα παράξενο παράδοξο, –ότι το ίδιο είδος δύο υποατομικών σωματιδίων πρέπει να είναι ταυτόχρονα στην ίδια θέση, ή ότι το ίδιο υποατομικό σωματίδιο μπορεί να είναι ταυτόχρονα σε δύο διαφορετικές θέσεις. Το ότι αυτό το παράξενο παράδοξο όντως ισχύει, αποδείχθηκε από τα επιτυχή πειράματα του David Bohm το 1972 στο Λονδίνο, από τους Clauser και Freedman στις ΗΠΑ και μια ομάδα του Alain Aspect στο Παρίσι το 1982. Το αδύνατο των υπερφωτοβολικών συνδέσεων, όπως προτείνεται από τη θεωρία της σχετικότητας, δεν ισχύει πλέον. Ως εκ τούτου, «μπορεί να ισχύει μια ενδοσυνοχή στα γεγονότα που πραγματοποιούνται στο διάστημα, όπως οι αποστάσεις».

Ο J. S. Bell, φυσικός στην Ευρωπαϊκή Οργάνωση για την Πυρηνική Έρευνα (Κέντρο Πυρηνικών Μελετών και Ερευνών (CERN)) έδωσε μια μαθηματική διατύπωση της EPR επίδρασης. Η συγκλονιστική επίπτωση του θεωρήματος του Bell είναι ότι «στο έσχατα θεμελιώδες επίπεδο, τα διαχωρισμένα τμήματα του κόσμου συνδέονται με έναν οικείο και άμεσο τρόπο». Το 1975 ο Jack Sarfatti δήλωσε, «όχι μόνο ισχύουν οι υπερφωτοβολικές συνδέσεις, αλλά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν με έναν ελέγξιμο τρόπο για τη διάδοση μηνυμάτων» Το 1975 ο Henry Stapp είπε ότι «το θεώρημα του Bell είναι η βαθύτερη ανακάλυψη της επιστήμης».

Η συγκλονιστική συνέπεια όλων αυτών των ανακαλύψεων είναι ότι η καρτεσιανή έννοια της πραγματικότητας, ως το σύνολο των τμημάτων που ενώνονται με τοπικές συνδέσεις, δεν ταιριάζει στο κβαντικό μηχανικό παράδειγμα. Ο Henry Stapp ολοκληρώνει πάλι με τη ρήση, ότι «το θεώρημα του Bell αποδεικνύει στην πραγματικότητα τη βαθιά αλήθεια, ότι ο κόσμος είναι είτε πλήρως άναρχος είτε πλήρως αδιάσπαστος». Το θεώρημα του Bell υπονοεί ότι οτιδήποτε συμβαίνει σε μια ενιαία οντότητα σε ένα μέρος του κόσμου έχει μια επίδραση που μπορεί να ανιχνευθεί σε μια παρόμοια οντότητα, σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου. Σύμφωνα με τον Malic Kapec, το θεώρημα του Bell έχει θέσει τα θεμέλια για τον νεοντετερμινισμό ή τον υπερντετερμινισμό στην επιστήμη. Οι αρχικές συνθήκες δεν μπορούν να αλλάξουν. Το σύμπαν δεν θα μπορούσε να είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που είναι.

Ο David Bohm πρότεινε ότι η κβαντική φυσική απαιτεί μια νέα τάξη. «Αντί να ξεκινήσουμε από τα μέρη και να επιδείξουμε πώς αυτά λειτουργούν μαζί, τώρα αρχίζουμε από το σύνολο». Αυτή η πρόταση συμφωνεί με το θεώρημα του Bell. Τα χωριστά τμήματα του κόσμου δεν είναι στην ουσία χωριστά τμήματα. Ο Bohm λέει, «τα τμήματα φαίνονται να είναι άμεσα συνδεδεμένα. Από αυτή τη σύνδεση εξαρτάται η δυναμική τους σχέση, με τρόπο θεμελιώδη μέσα στο ευρύτερο σύστημα (και πράγματι, αυτές οι συνδέσεις επεκτείνονται κατά συνέπεια σε όλα τα συστήματα, που τα περιέχουν, καθιστώντας τα τμήματα συσχετιζόμενα σε γενικές γραμμές τελικά με ολόκληρο το σύμπαν). Κατά συνέπεια, οδηγούμαστε σε μία καινούργια θεώρηση του κόσμου ως μία συνεχή πληρότητα, μία θεώρηση που αρνείται τις κλασσικές αναλυτικές μεθόδους που στόχευαν σε μία τμηματική κατανόηση του κόσμου, μέσα από τα διάφορα ανεξάρτητα μέρη του».

Ο David Bohm προσπαθώντας να εξηγήσει την θεωρία του σχετικά με τα φαινομενικά τυχαία υποατομικά φαινόμενα γράφει: «τα σωματίδια μπορούν να εμφανιστούν σε διαφορετικές θέσεις, αλλά να είναι ακόμη συνδεδεμένα σε εμπλεκόμενη τάξη. Τα σωματίδια μπορούν να εμφανίζονται σε ασυνέχεια στο χώρο, αλλά συνεχή στην εμπλεκόμενη τάξη». Η ύλη σύμφωνα με τον Bohm είναι η μορφή της εμπλεκόμενης τάξης, με τον ίδιο τρόπο που η δίνη είναι η μορφή του ύδατος – δεν δύναται να αναχθεί σε μικρότερα σωματίδια. Όπως η ύλη και οτιδήποτε άλλο, τα σωματίδια είναι μορφές της εμπλεκόμενης τάξης. Το ερώτημα που τίθεται είναι το «τι ακριβώς είναι αυτή η εμπλεκόμενη τάξη, η τάξη τίνος ακριβώς πράγματος;»

Όπως λέει ο Gary Zukov, «η εμπλεκόμενη τάξη είναι η εμπλεκόμενη τάξη αυτού, το οποίο ΕΙΝΑΙ. Εντούτοις, αυτό που ΕΙΝΑΙ, είναι η εμπλεκόμενη τάξη! Αυτή η κοσμοθεώρηση είναι εξ ολοκλήρου διαφορετική από αυτή που έχουμε κληρονομήσει από την κλασσική φυσική». Με τα λόγια του David Bohm, «η περιγραφή είναι τελείως ασυμβίβαστη με αυτό το οποίο θέλουμε να πούμε». Ο Gary Zukov λέει, «λόγω των βαθιά ριζωμένων Ελληνικών εννοιών στο δυτικό μυαλό, αυτό είναι ανίκανο να κατανοήσει αυτή την καινούργια κοσμοθεώρηση. Οι Έλληνες πίστευαν ότι μόνο το ον μπορεί να ΕΙΝΑΙ. Επομένως, το μη-ον δεν ΕΙΝΑΙ. Ουσιαστικά, στη νέα θεώρηση το μη-ον ΕΙΝΑΙ επίσης. Και η ύπαρξη και η μη-ύπαρξη είναι αυτό που ΕΙΝΑΙ. Όλα, ακόμη και «κενό» ΕΙΝΑΙ. Στη φυσική του Bohm, δεν υπάρχει τίποτα που δεν είναι αυτό που ΕΙΝΑΙ. Οι θεωρίες του Bohm εμφανίζουν εντυπωσιακούς παραλληλισμούς στην ανατολική σκέψη, με τις γνωστές Upanishad –(Ουπανισάδες).

Η Chandogya Upanishad διηγείται έναν διάλογο μεταξύ του Svetaketu και του πατέρα του. Όταν ύστερα από 12 χρόνια μελέτης των Βεδών, ο Svetaketu γύρισε σπίτι, ο πατέρας του τον ρώτησε, «Svetaketu, αναζήτησες τη γνώση με την οποία ακούμε αυτό που δεν ακούγεται, αντιλαμβανόμαστε αυτό που δεν γίνεται αντιληπτό, γνωρίζουμε αυτό που δεν μπορεί να γίνει γνωστό;» -«Ποια είναι αυτή η γνώση;» ρώτησε ο Svetaketu. Ο πατέρας του, Uddalaka απαντά: «αυτή η γνώση είναι το να ξέρεις αυτό με το οποία γνωρίζουμε τα πάντα». Και εξηγώντας περαιτέρω ο πατέρα συνεχίζει: «στην αρχή υπήρξε η ΥΠΑΡΞΗ, μία και μοναδική, χωρίς δεύτερη. Μερικοί λένε ότι στην αρχή υπήρξε μόνο ΜΗ ΥΠΑΡΞΗ, και ότι από αυτήν γεννήθηκε ο κόσμος. Αλλά η ερώτηση είναι, πώς θα μπορούσε να γεννηθεί ύπαρξη από τη μη ύπαρξη; Κατά την άποψή μου στην αρχή υπήρξε μόνο ύπαρξη – μια μόνο. Αυτός, ο ΕΝΑΣ σκέφτηκε: Ας γίνω πολλά, ας αυξηθώ. Έτσι, μέσα από ΑΥΤΟΝ προέβαλε το σύμπαν, και έχοντας προβάλλει από μέσα του το σύμπαν, εισήγαγε μέσα στα πάντα τον εαυτό του. Όλα όσα είναι, έχουν μόνο τον εαυτό του μέσα τους. Από όλα τα πράγματα αυτός είναι η λεπτοφυέστατη ουσία. Είναι η αλήθεια. Είναι ο ΕΑΥΤΟΣ. Και αυτός, Svetaketu, ΕΙΣΑΙ ΕΣΥ».

Στην Brahad Aranyak Upanishad ο σοφός ενημερώνει το βασιλιά Janaka για την αληθινή φύση του Brahman: «Ο Brahman μπορεί να κατανοηθεί μόνο ως ιδία γνώση –γνώση που είναι ίδια με την πραγματικότητα και αδιάσπαστη. Γιατί αυτός είναι πέρα από απόδειξη, πέρα από όλα τα όργανα της σκέψης. Ο αιώνιος Brahman είναι καθαρός, αγέννητος, λεπτοφυέστερος από το λεπτοφυέστατο, μεγαλύτερος από μέγιστο. Ο Brahman γίνεται αντιληπτός μόνο από τον καθαρμένο νου. Αυτός που γνωρίζει το Brahman, ως ζωή της ζωής, μάτι του ματιού, αυτί του αυτιού, μυαλό του μυαλού, –αυτός κατανοεί πράγματι πλήρως την αιτία των αιτιών. Στο Brahman δεν υπάρχει καμία ποικιλομορφία. Αυτός που βλέπει τις ποικιλομορφίες πηγαίνει από το θάνατο στο θάνατο».

Η πεμπτουσία της Upanishad-ικής σκέψης δίνεται από τα εξής:
Όλα είναι Brahman, είμαι Brahman, έτσι είσαι και εσύ και
Αυτός που «είναι» στο μικρόκοσμο «είναι» επίσης στο μακρόκοσμο.
Το Brahman εισχωρεί στα πάντα, είναι λεπτοφυέστερο από το λεπτοφυέστατο και μεγαλύτερο από το μεγαλύτερο.
Η εμπλεκόμενη τάξη του David Bohm παρουσιάζει εντυπωσιακούς παραλληλισμούς με την αρχαία Ινδική φιλοσοφία –(Hindu)– όπου η κοσμική συνείδηση συνδέει κάθε ύπαρξη με το υπόλοιπο του κόσμου.

H Svetasvatara Upanishad λέει:

Εσύ είσαι η φωτιά,
Εσύ είσαι ο ήλιος,
Εσύ είσαι ο αέρας,
Εσύ είσαι το φεγγάρι,
Εσύ είσαι έναστρο στερέωμα,
Εσύ είσαι το ανώτατο Brahman,
Εσύ είσαι το ύδωρ – εσύ
Ο δημιουργός του όλου!
Εσύ είσαι γυναίκα, εσύ είσαι άνδρας,
Εσύ είσαι η νεολαία, εσύ είσαι το κορίτσι,
Εσύ είσαι ο ηλικιωμένος ετοιμόρροπος με το ραβδί του.
Εσύ o γρηγορότερος παντού.
Εσύ είσαι η σκοτεινή πεταλούδα,
Εσύ είσαι ο πράσινος παπαγάλος με τα κόκκινα μάτια,
Εσύ είσαι το σύννεφο βροντής, οι εποχές, οι θάλασσες.
Χωρίς αρχή είσαι εσύ,
Πέρα από το χρόνο, πέρα από το χώρο,
Εσύ είσαι αυτό από το οποίο αναπήδησαν
Οι τρεις κόσμοι.
Γεμάτοι Brahman είναι τα πράγματα που βλέπουμε
Γεμάτα με Brahman ρέουν αυτά που είναι,
Από το Brahman όλα – κι ωστόσο είναι το ίδιο.

Ο διάσημος Ύμνος της Δημιουργίας στην Rig Veda (μετάφραση Griffith) περιέχει τις ακόλουθες στροφές:

Ποιος αληθώς γνωρίζει και ποιος μπορεί εδώ να το δηλώσει,
Από που γεννήθηκε και από που έρχεται αυτή η δημιουργία;
Οι Θεοί προηγούνται της παγκόσμιας παραγωγής,
ποιος ξέρει από που δημιουργήθηκε αυτό αρχικά;
Αυτός, η πρώτη προέλευση αυτής της δημιουργίας,
εάν τα διαμόρφωσε όλα ή δεν τα διαμόρφωσε,
Ποιανού μάτι ελέγχει αυτόν τον κόσμο στον υψηλότερο ουρανό,
Αυτός αληθώς το γνωρίζει, ή ίσως και δεν το γνωρίζει.

Η Mundaka Upanishad συνοψίζει υπέροχα την έννοια Brahman:

Το Brahman αληθώς είναι αυτή η αθάνατη ύπαρξη.
Μπροστά είναι Brahman, πίσω είναι Brahman
Στα αριστερά και στα δεξιά.
Διαδίδεται μπροστά, επάνω και κάτω.
Αληθώς το Brahman είναι αυτός ο λαμπερός κόσμος.

Οι επιστήμονες σήμερα αντιμετωπίζουν πολυδιάστατες ερωτήσεις. H επιστήμη στοχεύει να ανακαλύψει την έσχατη αλήθεια μέσα από πειράματα και μαθηματική ανάλυση, αλλά η πραγματικότητα, ή Αλήθεια, εξακολουθεί να βρίσκεται πέρα από αυτές τις προσπάθειες. Οι πνευματικοί ηγέτες του κόσμου επίσης επιδιώκουν να ανακαλύψουν την έσχατη αλήθεια. Όταν οι επιστήμονες αποφάσισαν να παραμείνουν αντικειμενικοί, ο δυϊσμός του παρατηρητής-παρατηρούμενου εμφανίστηκε στη σκηνή και κατέστησε οποιαδήποτε απόλυτη παρατήρηση αδύνατη. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον υποατομικό κόσμο.

Η απρόβλεπτη και αβέβαιη συμπεριφορά των κβαντικών σωματιδίων έχει οδηγήσει σε μια ενδιαφέρουσα ερμηνεία της κβαντομηχανικής. Ο Hugh Everette και ο John Wheeler στη θεωρία τους «Many World Theory» εξήγησαν ότι όλες οι πιθανότητες, που παρουσιάζει η κυματική λειτουργία της εξίσωσης Schroedinger είναι πραγματικές, και όλες συμβαίνουν. Η ερμηνεία, ότι μόνο μια από τις δυνατότητες που περιλαμβάνονται στη κυματική λειτουργία ενός παρατηρηθέντος συστήματος πραγματοποιείται και οι υπόλοιπες εξαφανίζονται, είναι αστήρικτη. Η θεωρία των Everett και Wheeler δέχεται ότι όλες οι πιθανότητες είναι πραγματοποιήσιμες, αλλά σε διαφορετικούς κόσμους. Η θεωρία των Everett, Wheeler και Graham αναγνωρίζει ότι η κυματική εξίσωση του Schroedinger παράγει έναν ατέλειωτα πολλαπλασιαζόμενο αριθμό διαφορετικών κλάδων της πραγματικότητας (παραίσθηση των φιδιών σε σκοινί και ιστορία του Krishna, του αγρότη).

Έτσι παρατηρούμε, ότι η γλώσσα που πολλοί σύγχρονοι φυσικοί χρησιμοποιούν συγκλίνει στη γλώσσα των πνευματικών ηγετών. Είναι σε αυτό το πλαίσιο, που οι διδασκαλίες του Swami Vivekananda είναι εξαιρετικά σημαντικές. Διαπιστώνοντας την Βεδδική κοσμοθεωρία, ο Swamiji λέει, «αυτός ο εξωτερικός κόσμος είναι ο κόσμος των υποθέσεων. Όλα όσα βλέπουμε, είναι προβολές από το μυαλό μας. Ο κακός άνθρωπος θεωρεί τον κόσμο ως την τέλεια κόλαση, ο αγαθός άνθρωπος τον θεωρεί ως τον τέλειος παράδεισο και ο τέλειος άνθρωπος δεν βλέπει παρά μόνο το Θεό.» Η βεδδική φιλοσοφία θεωρεί ότι είναι η συνείδησή μας που δημιουργεί τον εξωτερικό κόσμο. Ο Vivekananda διαπιστώνει, «όλες τα αισθητηριακά ερεθίσματα ενώπιον μας είναι προβολές της διάνοιάς μας (που ενεργοποιείται από την παρουσία της προσωπικής μας συνείδησής). Ο μοναδικός που «βλέπει» είναι ο εαυτός (η καθαρή συνείδηση) μέσα μας. Αυτός ο εαυτός δεν είναι ορατός, επειδή είναι ο ίδιος αυτός που βλέπει.» Ο Max Planck επίσης πίστευε ότι η ύλη προήλθε από τη συνείδηση. «Η συνείδηση», λέει ο Planck, «θεωρώ πως είναι θεμελιώδης. Θεωρώ ότι η ύλη προέρχεται από τη συνείδηση. Δεν μπορούμε να δούμε πέρα από τη συνείδηση. Όλα για τα οποία μιλάμε, ο,τιδήποτε θεωρούμε ότι υπάρχει, εμπεριέχει συνείδηση». Ο Schroedinger στο βιβλίο του «Νους και Ύλη» προσπάθησε να παρουσιάσει μια προοπτική του μη-δυϊσμού. Ο Wolfgang Pauli έγραψε, «από ένα εσωτερικό κέντρο, η ψυχή φαίνεται να κινείται εξωτερικά (με εξωστρέφεια), στο φυσικό πεδίο».

Ο Swami Vivekananda λέει, «το εσωτερικό σύμπαν, το πραγματικό, είναι απείρως μεγαλύτερο από το εξωτερικό, το οποίο δεν είναι παρά μόνο η σκιερή προβολή του αληθινού. Αυτός ο κόσμος δεν είναι ούτε αληθινός ούτε ψεύτικος, είναι η σκιά της αλήθειας». Και συνεχίζει διερευνώντας το «Advaita» ή τον μη-δυϊσμό με τον τρόπο του λέγοντας, «η ύλη είναι μόνο εξωτερικευμένη σκέψη».

«Το αντικείμενο έχει επιβληθεί στο υποκείμενο, το υποκείμενο είναι η μόνη πραγματικότητα, το άλλο απλά μία εμφάνιση. Η ύλη και ο εξωτερικός κόσμος είναι η ψυχή σε μία ορισμένη κατάσταση, στην πραγματικότητα υπάρχει μόνο αυτή».

Έχουμε διαπιστώσει ότι ο υποκειμενικός κόσμος καθορίζει τον αντικειμενικό. Αλλάξτε το υποκείμενο, και το αντικείμενο είναι αναγκασμένο να αλλάξει, καθαρίστε τον εαυτό σας και ο κόσμος είναι αναγκασμένος να καθαριστεί.

«Ότι έχουμε μέσα, βλέπουμε κι έξω, το αγόρι που δεν έχει κλέφτη μέσα, δεν βλέπει κλέφτη έξω. Έτσι συμβαίνει με όλη τη γνώση».

Πόσο θαυμαστά παρόμοια είναι η γλώσσα των σύγχρονων επιστημόνων με τη Βεδδική γλώσσα του Swami Vivekananda, που ερμηνεύει τον πνευματισμό σύμφωνα με τις διδασκαλίες των Upanishad! Ακριβώς όμοια με το θεώρημα του Bell, που απέδειξε ότι ο κόσμος είναι ένα καταπληκτικό ολόγραμμα, όπου κάθε μέρος διασυνδέεται με το υπόλοιπο του κόσμου, είναι η άποψη του Upanishad.

Ο Karl Pribram, ερευνητής του εγκεφάλου και νευροχειρουργός, αναφέρει ότι η βαθύτερη δομή του εγκεφάλου είναι ουσιαστικά ολογραφική –(και αυτοομοιοτική). Κάθε εγκεφαλικό κύτταρο είναι το ίδιο ένας μικροσκοπικός εγκέφαλος. Αυτό συμφωνεί με τη βεδική δήλωση, ότι η κάθε ψυχή είναι η εκδήλωση του Brahman. Ο Karl Pribram συνεχίζει, «τι κι αν ο πραγματικός κόσμος δεν αποτελείται καθόλου από αντικείμενα; Τι κι αν είναι απλά ένα ολόγραμμα;» Αυτές οι δηλώσεις έχουν ανασύρει βαθύτερα ερωτήματα, όπως το ποιος είναι αυτός που κοιτάζει μέσα από το ολόγραμμα και ποιος είναι αυτός που κοιτάζει το ολόγραμμα; Ποιος είναι αυτός που ενεργοποιεί τον εγκεφαλικό υπολογιστή; «Είναι κάποιο φάντασμα στη μηχανή;» αναρωτιέται ο Arthur Koestler. Ποιος ερμηνεύει το ολόγραμμα;

Ο Pribram υποστηρίζει την ολιστική άποψη του κόσμου, που έγινε γνωστή το 1977: «Αυτή είναι η επιστήμη, όπως συλλήφθηκε αρχικά σε αναζήτηση της κατανόησης. Οι ημέρες του απόλυτου τεχνοκράτη είναι πια μετρημένες».

Ο Krishna στη Gita λέει: «Έχω διεισδύσει μέσα σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως τα μαργαριτάρια περνούν σε σειρά στο σπάγκο».

Ο Pribram αναγνωρίζει ότι αυτή η ολογραφική έννοια της ολιστικής πραγματικότητας έγινε γνωστή στον κόσμο από την Ανατολική φιλοσοφία. Λέει, «η ανατολική φιλοσοφία έχει μπει στη δυτική σκέψη όπως έγινε και στο παρελθόν... εάν θα βρεθεί σημείο σύγκλισης αυτή τη φορά ή θα πρέπει να παραμείνει στην περιφέρεια ακόμα μια φορά θα εξαρτηθεί από εσάς. Το πνεύμα του άπειρου θα μπορούσε να γίνει μέρος του πολιτισμού μας και όχι να βρίσκεται λίγο παραέξω».

Ο Vivekananda έλεγε έναν αιώνα πριν: «Το κάθε μυαλό είναι μέρος του καθολικού μυαλού. Κάθε μυαλό συνδέεται με κάθε άλλο μυαλό. Οπουδήποτε κι αν βρίσκεται κάθε μυαλό είναι σε πραγματική επικοινωνία με ολόκληρο τον κόσμο».

Το 1893 στο Κοινοβούλιο των θρησκειών του Σικάγο, ο Swami Vivekananda όρισε την επιστήμη ως «αναζήτηση της ενότητας». Στη διάσημη διάλεξη του για τα Madras είχε πει, «ούτε ένα άτομο στο σύμπαν δεν μπορεί να κινηθεί χωρίς να σύρει ολόκληρο τον κόσμο μαζί του». Ο Swamiji είχε πει επίσης, «ένας άνθρωπος περιέχει ολόκληρο τον κόσμο. Ένα σωματίδιο ύλης εμπεριέχει όλη την ενέργεια του σύμπαντος».

Έτσι διαπιστώνουμε ότι και η επιστήμη και η πνευματικότητα στην αναζήτηση της αλήθειάς συγκλίνουν σε μια ενιαία άποψη ενοποίησης ύλης και πνεύματος. Πιστεύω ότι το μήνυμα του 20ου αιώνα στην επερχόμενη γενιά είναι να καταφέρει να πραγματοποιήσει την ευδαιμονική κατάσταση της ουσιαστικής ενότητας που εισχωρεί σε όλα όσα υπάρχουν στον κόσμο και να αναγγείλει: ΤΟ ATMAN ΕΙΝΑΙ ΤΟ BRAHMAN. Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ BRAHMAN. Όπως είπε ο Vinoba, η επιστήμη και η πνευματικότητα είναι η παγκόσμια ειρήνη, και πιστεύω ότι αυτή η δήλωση είναι απόλυτα αληθινή. Σήμερα η επιστήμη και η πνευματικότητα συγκλίνουν, έτσι οι πιθανότητες για έναν ειρηνικό κόσμο βρίσκονται στον ορίζοντα.
http://www.esoterica.gr/