Κωστούλα Tωμαδάκη
Μυστικές υπηρεσίες, επικίνδυνοι πράκτορες, ένοχα «μπορντερό», κατηγορίες και
ανατροπές συνθέτουν το σκηνικό της υπόθεσης Ντρέιφους. Αν και αθώος, ο Γάλλος,
εβραϊκής καταγωγής, Άλφρεντ Ντρέιφους καταδικάστηκε για «κατασκοπεία υπέρ της
Γερμανίας», σηκώνοντας το βάρος μιας εποχής που αναζητούσε αποδιοπομπαίους
τράγους. Έπειτα από έναν και πλέον αιώνα, ο απόρρητος στρατιωτικός φάκελος
Ντρέιφους αποχαρακτηρίστηκε και αναρτήθηκε στο Διαδίκτυο από τη Διεύθυνση
Ιστορίας του γαλλικού υπουργείου για να αποκατασταθεί πλήρως η αλήθεια. Μερικά
χιλιόμετρα μακριά, ο ιδιοφυής Πολάνσκι στήνει τα πλάνα της πολύκροτης δίκης που
εξελίχθηκε σε πολιτικό σκάνδαλο και αποτέλεσε σημείο αντιπαράθεσης επί σειρά
ετών στη γαλλική κοινωνία. Ο αντισημιτισμός είναι προ των πυλών και ο Ντρέιφους
το θύμα της ρατσιστικής υστερίας.
Σεπτέμβριος του 1894. Το Παρίσι είναι τυλιγμένο στο άρωμα της μπελ επόκ. Η θρυλική μορφή του θεάτρου Σάρα Μπερνάρ αποθεώνεται στον ρόλο της Μαργαρίτας Γκοτιέ στην «Κυρία με τις Καμέλιες» του Δουμά, ο Γκιγιόμ Απολινέρ περιπλανιέται στα σοκάκια αποτυπώνοντας την καθημερινότητα της γαλλικής πρωτεύουσας και ο Τουλούζ Λοτρέκ βυθίζεται στις σκιές της Μονμάρτης. Είναι η εποχή που οι αδελφοί Λιμιέρ κατοχυρώνουν με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τη φορητή συσκευή του κινηματογράφου, ο Παστέρ δίνει μάχη με τη λύσσα και οι Γαλλίδες μπαινοβγαίνουν στην Γκαλερί Λαφαγιέτ θαμπωμένες από τα «ανοιχτόχρωμα σατέν, μαλακά μεταξωτά που ξεπηδούσαν από παντού, σατέν της αναγέννησης με τόνους μαργαριταρένιους», όπως περιγράφει ο Ζολά.
Το «μπορντερό»
Πίσω από τους μποέμ, τα κορσέ και τα μποτίνια, τις χορεύτριες του καν-καν και τις χίμαιρες, η τρίτη γαλλική Δημοκρατία συνταράσσεται από σκάνδαλα. Στο δίκτυο της γαλλικής αντικατασκοπίας, το αποκαλούμενο «Υπηρεσία Στατιστικής», παρατηρείται μια περίεργη κινητικότητα. Η πρώτη σκηνή της «υπόθεσης Ντρέιφους» εκτυλίσσεται στα γραφεία της γερμανικής πρεσβείας στο Παρίσι. Ένα μεσημέρι, καθώς η Γαλλίδα καθαρίστρια Μαντάμ Μπαστιάν μάζευε τα σκουπίδια βρήκε μια ανυπόγραφη επιστολή κάποιου πληροφοριοδότη στον περιβόητο Γερμανό στρατιωτικό ακόλουθο Σβάρτσκοππεν. Το περίφημο «μπορντερό» (έγγραφο), που περιείχε «σημειώσεις» άκρως απόρρητες πάνω σε θέματα που αφορούσαν την ασφάλεια της Γαλλίας, ταρακούνησε το Γενικό Επιτελείο.
Ύστερα από ανακρίσεις και αντιπαραβολές δειγμάτων γραφικών χαρακτήρων, οι υποψίες πέφτουν σε έναν λοχαγό του Πυροβολικού, που υπηρετούσε στο Γενικό Επιτελείο. Ο Ντρέιφους δήλωσε αθώος και μάλιστα έδωσε τα κλειδιά του σπιτιού του για να βοηθήσει την έρευνα. Το κατηγορητήριο στηρίχτηκε στην ομοιότητα του γραφικού χαρακτήρα του με εκείνον του συντάκτη του εγγράφου. Ο νεαρός αξιωματικός υποχρεώθηκε να δώσει επανειλημμένα δείγματα γραφής και παρά την απουσία των ομοιοτήτων με το ενοχοποιητικό σημείωμα, ο γραφολόγος του Επιτελείου Αλφόνσο Μπερτιγιόν υποστήριξε ότι ο Ντέιφους «αυτοπλαστογράφησε» τον ίδιο του τον γραφικό χαρακτήρα.
Η δίκη - παρωδία
Αρχές Νοεμβρίου του 1894, ο λοχαγός Ντρέιφους οδηγήθηκε με την κατηγορία της προδοσίας ενώπιον του στρατοδικείου, κεκλεισμένων των θυρών. Η περίφημη δίκη ήταν μια κατευθυνόμενη παρωδία με προαποφασισμένη καταδίκη έξω από κάθε έννοια δικαιοσύνης και νομιμότητας. Ο Ντρέιφους καταδικάστηκε ομόφωνα. Μετά την ατιμωτική καθαίρεση στον περίβολο της Στρατιωτικής Σχολής με τη θραύση του ξίφους του, ο Ντρέιφους εξορίστηκε στο νησί του Διαβόλου. Αλυσοδεμένος πάνω στο βρόμικο κρεβάτι, σε ένα κελί τρία επί τρία, τελούσε υπό συνεχή εικοσιτετράωρη φρούρηση. Οι εθνικιστές χειροκρότησαν την απόφαση, οι μετριοπαθείς ήταν ευχαριστημένοι από την απόδοση της δικαιοσύνης, οι Εβραίοι φοβόντουσαν τις συνέπειες που θα είχε η κοινότητά τους. Είναι αλήθεια ότι ο γαλλικός Τύπος και η κοινή γνώμη καλοδέχτηκαν την ετυμηγορία της καταδίκης. Το όνομα του Ντρέιφους χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο της προδοσίας.
Την υπόθεση θα «ανοίξει» και ο Πολάνσκι
Τα ανατριχιαστικά γεγονότα εκείνων των ημερών και το κλίμα της συναρπαστικής δίκης θα μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ο Ρομάν Πολάνσκι. Εξαιρετικός αφηγητής ιστοριών, συχνά αυτοβιογραφικός, ο Πολωνός σκηνοθέτης γνωρίζει από πρώτο χέρι τις καταδίκες, την εξορία, τον κατ’ οίκον περιορισμό. Φτιαγμένος από σκληρό υλικό, μεγαλώνοντας ως παιδί - Εβραίος σε πολωνικό γκέτο, ο αιρετικός σκηνοθέτης έχει μάθει να αντιμετωπίζει τη ζωή ως φυγάς και την τέχνη ως μια εσωτερική παρόρμηση που αποκαθιστά την ισορροπία. Το σίγουρο είναι ότι μέσα από το πολυαναμενόμενο «D», ο Ρομάν Πολάνσκι θα δώσει τη δική του εκδοχή για τον συκοφαντημένο Ντρέιφους, τον αντισημιτισμό, τις πράξεις ρατσισμού που και ο ίδιος έχει νιώσει στο πετσί του.
Το «Κατηγορώ» του Ζολά και η...
Η υπόθεση Ντρέιφους θα ξανανοίξει το 1896 από τον συνταγματάρχη Ζορζ Πικάρτ, που παρουσίασε στοιχεία από τα οποία προέκυπτε η αθωότητα του Ντρέιφους και η ενοχή του ανώτατου στρατιωτικού Φερντινάντ Εστερχάζι. Εν τω μεταξύ το κλίμα έχει αλλάξει για τον ατιμασμένο και καταδικασμένο Ντρέιφους. Διανοούμενοι και συγγραφείς τάσσονται υπέρ της αθωότητάς του, ενώ οι πολέμιοί του στρέφονται και εναντίον των υποστηρικτών του. Η Γαλλία διχάζεται και η υπόθεση Ντρέιφους σκανδαλίζει την Ευρώπη.
Στις 13 Ιανουαρίου του 1898 ο Εμίλ Ζολά δημοσίευσε το «Κατηγορώ» προς τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας. Μέσα από το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «L’Aurore», που έγινε ανάρπαστο, o συγγραφέας κατήγγειλε τη μεροληψία των στρατιωτικών, τη σύνταξη ψεύτικων εκθέσεων, τον αντισημιτισμό, την προπαγάνδα, την εκστρατεία παραπλάνησης της κοινής γνώμης.
Το περίφημο «Κατηγορώ», που έμεινε στην Ιστορία ως η υπέρτατη πράξη πολιτικής ευθύνης, θα οδηγήσει σε αναψηλάφηση της δίκης και τον συγγραφέα της «Νανάς» στη φυλακή για συκοφαντία. Ο Ντρέιφους θα αποκαταστήσει πλήρως το όνομά του το 1906, ύστερα από συνεχείς δικαστικούς αγώνες, έχοντας στο πλευρό του λογοτέχνες και πολίτες, οι οποίοι ζητούσαν επίμονα τον σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων.
http://topontiki.gr/article/50866/Upothesi-Ntreifous-To-kunigi-ton-magisson-ston-fako-tou-Polanski
Σεπτέμβριος του 1894. Το Παρίσι είναι τυλιγμένο στο άρωμα της μπελ επόκ. Η θρυλική μορφή του θεάτρου Σάρα Μπερνάρ αποθεώνεται στον ρόλο της Μαργαρίτας Γκοτιέ στην «Κυρία με τις Καμέλιες» του Δουμά, ο Γκιγιόμ Απολινέρ περιπλανιέται στα σοκάκια αποτυπώνοντας την καθημερινότητα της γαλλικής πρωτεύουσας και ο Τουλούζ Λοτρέκ βυθίζεται στις σκιές της Μονμάρτης. Είναι η εποχή που οι αδελφοί Λιμιέρ κατοχυρώνουν με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τη φορητή συσκευή του κινηματογράφου, ο Παστέρ δίνει μάχη με τη λύσσα και οι Γαλλίδες μπαινοβγαίνουν στην Γκαλερί Λαφαγιέτ θαμπωμένες από τα «ανοιχτόχρωμα σατέν, μαλακά μεταξωτά που ξεπηδούσαν από παντού, σατέν της αναγέννησης με τόνους μαργαριταρένιους», όπως περιγράφει ο Ζολά.
Το «μπορντερό»
Πίσω από τους μποέμ, τα κορσέ και τα μποτίνια, τις χορεύτριες του καν-καν και τις χίμαιρες, η τρίτη γαλλική Δημοκρατία συνταράσσεται από σκάνδαλα. Στο δίκτυο της γαλλικής αντικατασκοπίας, το αποκαλούμενο «Υπηρεσία Στατιστικής», παρατηρείται μια περίεργη κινητικότητα. Η πρώτη σκηνή της «υπόθεσης Ντρέιφους» εκτυλίσσεται στα γραφεία της γερμανικής πρεσβείας στο Παρίσι. Ένα μεσημέρι, καθώς η Γαλλίδα καθαρίστρια Μαντάμ Μπαστιάν μάζευε τα σκουπίδια βρήκε μια ανυπόγραφη επιστολή κάποιου πληροφοριοδότη στον περιβόητο Γερμανό στρατιωτικό ακόλουθο Σβάρτσκοππεν. Το περίφημο «μπορντερό» (έγγραφο), που περιείχε «σημειώσεις» άκρως απόρρητες πάνω σε θέματα που αφορούσαν την ασφάλεια της Γαλλίας, ταρακούνησε το Γενικό Επιτελείο.
Ύστερα από ανακρίσεις και αντιπαραβολές δειγμάτων γραφικών χαρακτήρων, οι υποψίες πέφτουν σε έναν λοχαγό του Πυροβολικού, που υπηρετούσε στο Γενικό Επιτελείο. Ο Ντρέιφους δήλωσε αθώος και μάλιστα έδωσε τα κλειδιά του σπιτιού του για να βοηθήσει την έρευνα. Το κατηγορητήριο στηρίχτηκε στην ομοιότητα του γραφικού χαρακτήρα του με εκείνον του συντάκτη του εγγράφου. Ο νεαρός αξιωματικός υποχρεώθηκε να δώσει επανειλημμένα δείγματα γραφής και παρά την απουσία των ομοιοτήτων με το ενοχοποιητικό σημείωμα, ο γραφολόγος του Επιτελείου Αλφόνσο Μπερτιγιόν υποστήριξε ότι ο Ντέιφους «αυτοπλαστογράφησε» τον ίδιο του τον γραφικό χαρακτήρα.
Η δίκη - παρωδία
Αρχές Νοεμβρίου του 1894, ο λοχαγός Ντρέιφους οδηγήθηκε με την κατηγορία της προδοσίας ενώπιον του στρατοδικείου, κεκλεισμένων των θυρών. Η περίφημη δίκη ήταν μια κατευθυνόμενη παρωδία με προαποφασισμένη καταδίκη έξω από κάθε έννοια δικαιοσύνης και νομιμότητας. Ο Ντρέιφους καταδικάστηκε ομόφωνα. Μετά την ατιμωτική καθαίρεση στον περίβολο της Στρατιωτικής Σχολής με τη θραύση του ξίφους του, ο Ντρέιφους εξορίστηκε στο νησί του Διαβόλου. Αλυσοδεμένος πάνω στο βρόμικο κρεβάτι, σε ένα κελί τρία επί τρία, τελούσε υπό συνεχή εικοσιτετράωρη φρούρηση. Οι εθνικιστές χειροκρότησαν την απόφαση, οι μετριοπαθείς ήταν ευχαριστημένοι από την απόδοση της δικαιοσύνης, οι Εβραίοι φοβόντουσαν τις συνέπειες που θα είχε η κοινότητά τους. Είναι αλήθεια ότι ο γαλλικός Τύπος και η κοινή γνώμη καλοδέχτηκαν την ετυμηγορία της καταδίκης. Το όνομα του Ντρέιφους χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο της προδοσίας.
Την υπόθεση θα «ανοίξει» και ο Πολάνσκι
Τα ανατριχιαστικά γεγονότα εκείνων των ημερών και το κλίμα της συναρπαστικής δίκης θα μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ο Ρομάν Πολάνσκι. Εξαιρετικός αφηγητής ιστοριών, συχνά αυτοβιογραφικός, ο Πολωνός σκηνοθέτης γνωρίζει από πρώτο χέρι τις καταδίκες, την εξορία, τον κατ’ οίκον περιορισμό. Φτιαγμένος από σκληρό υλικό, μεγαλώνοντας ως παιδί - Εβραίος σε πολωνικό γκέτο, ο αιρετικός σκηνοθέτης έχει μάθει να αντιμετωπίζει τη ζωή ως φυγάς και την τέχνη ως μια εσωτερική παρόρμηση που αποκαθιστά την ισορροπία. Το σίγουρο είναι ότι μέσα από το πολυαναμενόμενο «D», ο Ρομάν Πολάνσκι θα δώσει τη δική του εκδοχή για τον συκοφαντημένο Ντρέιφους, τον αντισημιτισμό, τις πράξεις ρατσισμού που και ο ίδιος έχει νιώσει στο πετσί του.
Το «Κατηγορώ» του Ζολά και η...
Η υπόθεση Ντρέιφους θα ξανανοίξει το 1896 από τον συνταγματάρχη Ζορζ Πικάρτ, που παρουσίασε στοιχεία από τα οποία προέκυπτε η αθωότητα του Ντρέιφους και η ενοχή του ανώτατου στρατιωτικού Φερντινάντ Εστερχάζι. Εν τω μεταξύ το κλίμα έχει αλλάξει για τον ατιμασμένο και καταδικασμένο Ντρέιφους. Διανοούμενοι και συγγραφείς τάσσονται υπέρ της αθωότητάς του, ενώ οι πολέμιοί του στρέφονται και εναντίον των υποστηρικτών του. Η Γαλλία διχάζεται και η υπόθεση Ντρέιφους σκανδαλίζει την Ευρώπη.
Στις 13 Ιανουαρίου του 1898 ο Εμίλ Ζολά δημοσίευσε το «Κατηγορώ» προς τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας. Μέσα από το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «L’Aurore», που έγινε ανάρπαστο, o συγγραφέας κατήγγειλε τη μεροληψία των στρατιωτικών, τη σύνταξη ψεύτικων εκθέσεων, τον αντισημιτισμό, την προπαγάνδα, την εκστρατεία παραπλάνησης της κοινής γνώμης.
Το περίφημο «Κατηγορώ», που έμεινε στην Ιστορία ως η υπέρτατη πράξη πολιτικής ευθύνης, θα οδηγήσει σε αναψηλάφηση της δίκης και τον συγγραφέα της «Νανάς» στη φυλακή για συκοφαντία. Ο Ντρέιφους θα αποκαταστήσει πλήρως το όνομά του το 1906, ύστερα από συνεχείς δικαστικούς αγώνες, έχοντας στο πλευρό του λογοτέχνες και πολίτες, οι οποίοι ζητούσαν επίμονα τον σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων.
http://topontiki.gr/article/50866/Upothesi-Ntreifous-To-kunigi-ton-magisson-ston-fako-tou-Polanski
Ν : η υπόθεση Ντρέϊφους είναι μια πολύ καλή περίπτωση και για τον ίδιο τον
απλό - αθώο Εβραϊκό λαό, να τον βοηθήσει να ξυπνήσει και ο ίδιος από τον δικό
του λήθαργο. Πρόσφατα είχα συζήτηση περί αυτής της υπόθεσης με το
έτερον ήμισυ και να που το βρήκα μπροστά μου. Μου είχε αγοράσει από μικρή ένα σχετικό βιβλίο ο πατέρας μου.
Στην όλη υπόθεση ενεπλάκησαν δύο Εβραίοι, μόνον που ο
ένας ήταν εντελώς αθώος αλλά καταστράφηκε η ζωή του, ενώ ο άλλος ανήκε σε μια
άλλη κάστα ..... με συνεργό μια άμοιρη που έψαχνε όπως όλος ο κόσμος την
καλλίτερη μοίρα της.... καθαρίστρια.
Τι περίεργο βρε παιδί μου. Όλα τα
σημαντικά πράγματα, κάτι ασήμαντοι τα ανακάλυπταν, ... τυχαία και με περίεργο
τρόπο. Όπως βρέθηκαν και τα περίεργα χειρόγραφα της Νεκράς
θάλασσας. Βοσκοί συνήθως μας προκύπτουν, χωρίς να είναι η μόνη περίπτωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου